• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قحط (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: خشکسالی.


قَحط (به فتح قاف) از واژگان نهج البلاغه در اصل به معنای نباریدن باران است. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره مردگان و اهل تقوی و ... از این واژه استفاده نموده است.



قَحط در اصل به معنای نباریدن باران آمده است. قحط المطر: احتبس نایاب شدن خوراکی و گرسنگی به تناسب معنای اوّلی است.


امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره مردگان فرموده است: «إِنْ جِيدُوا لَمْ يَفْرَحُوا، وَإِنْ قُحِطُوا لَمْ يَقْنَطُوا، جَمِيعٌ وَهُمْ آحَادٌ» «اگر باران داده شوند شاد نمی‌شوند و اگر به قحطی آیند ناامید نمی‌گردند، یکجا هستند ولی تنها، تنها.» (شرح‌های خطبه: )
درباره اهل تقوی فرموده است: «وَهَطَلَتْ عَلَيْهِ الْكَرَامَةُ بَعْدَ قُحُوطِهَا، وَتَحَدَّبَتْ عَلَيْهِ الرَّحْمَةُ بَعْدَ نُفُورِهَا.»«کرامت و بزرگواری بر او می‌بارد، بعد از قحط شدن و رحمت خدا بر او روی می‌آورد بعد از پشت کردن.» (شرح های خطبه:)
در دعای استسقاء فرموده است: «وَأَجَاءَتْنَا الْمَقَاحِطُ الْـمُجْدِبَةُ، وَأَعْيَتْنَا الْمَطَالِبُ الْمُتَعَسِّرَةُ» یعنی خدایا قحطی‌ها و تنگ‌سالی و بی‌بارانی ما را به ستوه آورده و پیشامدهای سخت ناتوانمان کرده است. (شرح‌های خطبه: ) مقحطه: سال قحطی، جمع آن محاقط است.


این ماده چندین بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۲.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۲۶۷.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۲۷۷.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۵۸، خطبه ۱۱۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۱۹، خطبه ۱۰۹.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۶، خطبه ۱۱۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۵۵.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۴۹.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۵.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۲۸.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۴۹۷، خطبه ۱۹۸.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۹۹، خطبه ۱۹۳.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۱۳، خطبه ۱۹۸.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰۶.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۱۵.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ۶۸۲.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۲۸۰.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۸۹.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۰۸، خطبه ۱۴۳.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۳۵، خطبه ۱۴۱.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۰، خطبه ۱۴۳.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۳.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۰.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۴.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۵۹۸.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۲.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۸۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قحط»، ج۲، ص۸۴۲.    






جعبه ابزار