• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قَتْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قَتْم (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: غبر (مفردات‌قرآن)، غَبَرَة (لغات‌قرآن)، غبار.


قَتْم و قَتَمَه (به فتح قاف) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای غبار و سیاهی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام موعظه و در نامه به معاویه از این واژه استفاده نموده است.


قَتْم و قَتَمَه
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۲.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۳۳.    
(بر وزن کسبه) به معنای غبار و سیاهی آمده است.

مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - قَتَامِ - خطبه ۱۵۱ (موعظه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده است:
«فَاتَّقُوا سَكَرَاتِ النِّعْمَةِ ... وَ تَثَبَّتُوا فِي قَتَامِ الْعِشْوَةِ، وَ اعْوِجَاجِ الْفِتْنَةِ»؛
[۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۲۲، خطبه ۱۵۱.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۵۰، خطبه ۱۴۷.    
[۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۱.    

«از مستی ثروت بترسید و در غبار و تیرگی اشتباه و کجی فتنه دقّت کنید».
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۹.    
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۹.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۴.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۶۳.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۳۷.    
)

۲.۲ - قَتَامُهُمْ - نامه ۲۸ (خطاب به معاویه)

در نامه ۲۸ به معاویه می‌نویسد:
«وَأَنَا مُرْقِلٌ نَحْوَكَ فِي جَحْفَل مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالاَْنْصَارِ... شَدِيد زِحَامُهُمْ، سَاطِع قَتَامُهُمْ، مُتَسَرْبِلِينَ سَرَابِيلَ الْمَوْتِ»؛
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۲۵، نامه ۲۸.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۴۰، نامه ۲۸.    
[۱۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۸۹، نامه ۲۸.    

«من با سرعت به سوی تو خواهم آمد در لشکر عظیمی از مهاجرین و انصار که ازدحامشان زیاد، غبارشان برخاسته و لباس‌های مرگ به تن کرده‌اند».
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰۹، نامه ۲۸.    
[۱۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۵۱.    
(شرح‌های نامه:
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۶۸.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۴۳۴.    
)
این ماده دو بار در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۲.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۳۳.    
۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۲۲، خطبه ۱۵۱.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۵۰، خطبه ۱۴۷.    
۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۱.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۹.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۹.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۹.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۴.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۶۳.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۳۷.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۲۵، نامه ۲۸.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۴۰، نامه ۲۸.    
۱۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۸۹، نامه ۲۸.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰۹، نامه ۲۸.    
۱۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۵۱.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۶۸.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۴۳۴.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قتم»، ج۲، ص۸۴۲.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 151 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 28 نهج البلاغه
جعبه ابزار