• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قَیْصَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قَیْصَر (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: قیصر (لغات‌قرآن).


قَيْصَر (به فتح قاف و صاد) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای لقب پادشاهان روم است. دو مورد از این ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.


قَيْصَر
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۳.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۴۶۰.    
به معنای لقب پادشاهان روم آمده است.
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۳۵۰.    


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - قَيْصَرَ - نامه ۳ (درباره قباله فرضی شریح)

امام علی (علیه‌السلام) در قباله فرضی برای شریح فرموده است:
«فَعَلَى مُبَلْبِلِ أَجْسَامِ الْمُلُوكِ ... وَ مُزِيلِ مُلْكِ الْفَراعِنَةِ، مِثْلِ كِسْرَى وَ قَيْصَرَ، وَ تُبَّع وَ حِمْيَرَ ... إِشْخَاصُهُمْ جَمِيعاً إِلَى مَوْقِفِ الْعَرْضِ وَ الْحِسَابِ»؛
[۴] سید رضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۸۵، نامه ۳.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۶.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۶۵، نامه ۳.    

«بر پوساننده اجسام ملوک و از بین برنده حکومت فراعنه است که آنها را در معرض حساب حاضر گرداند».
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۹.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۸۳.    
(شرح های نامه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۸۴.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۴۸.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۴۰.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۸.    
)
فراعنه عبارتند از کسری و قیصر و تبّع و حمیر.

۲.۲ - الْقَيَاصِرَةُ - خطبه ۱۹۲ (درباره نسل پیامبران)

درباره نسل اسماعیل و اسحاق و یعقوب فرموده است:
«كَانَتِ الاَْكَاسِرَةُ وَ الْقَيَاصِرَةُ أَرْبَاباً لَهُمْ»؛
[۱۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۶۹، خطبه ۱۹۲.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۷۸، خطبه ۱۹۰.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۷، خطبه ۱۹۲.    

«یعنی کسری‌ها و قیصرها ارباب آنها بودند».
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۳.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۱.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۰۴.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۶۷.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۹۱.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۷۱.    
)
این ماده دو بار در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۳.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۴۶۰.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۳۵۰.    
۴. ↑ سید رضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۸۵، نامه ۳.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۶.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۶۵، نامه ۳.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۹.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۸۳.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۸۴.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۴۸.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۴۰.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۸.    
۱۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۶۹، خطبه ۱۹۲.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۷۸، خطبه ۱۹۰.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۷، خطبه ۱۹۲.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۳.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۱.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۰۴.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۶۷.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۹۱.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۷۱.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قیصر»، ج۲، ص۸۶۳.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 3 نهج البلاغه
جعبه ابزار