قانِطین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قانِطین:
(فَلا تَكُنْ مِنَ الْقانِطينَ) قانِطینجمع «قانط» به معنى «نااميد و مأيوس» و «قانطين» به معنى «مأيوسان و نااميدان» است. هنگامى‌كه فرشتگان بر
حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) وارد شدند، «گفتند تو را به حق بشارت داديم، از مأيوسان مباش» ولى ابراهيم به‌زودى اين فكر را از آنها دور ساخت كه يأس و نوميدى از
رحمت خدا بر او چيره شده باشد، بلكه تنها تعجبش روى حساب موازين طبيعى است. منظور از بشارت فرشتگان به حضرت ابراهيم (علیه‌السلام) تولد فرزندى دانا به نام
اسحاق است كه با توجه به آيات ديگر قرآن، هنگامى‌كه فرشتگان اين بشارت را به ابراهيم دادند، همسر ابراهيم، ساره كه ظاهراً زن عقيمى بود در آن‌جا حاضر بود و اين بشارت به او نيز داده شد، چنان‌كه در
آيه ۷۱ از
سوره هود مى‌خوانيم:«همسر او ايستاده بود،خنديد و ما او را بشارت به اسحاق داديم».
اين را نيز مى‌دانيم
ساره، مادر اسحاق است و ابراهيم قبلا از
هاجر (همان كنيزى كه به همسرى انتخاب كرده بود) صاحب پسرى به نام
اسماعیل شده بود.
به موردی از کاربرد
قانِطین در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قالواْ بَشَّرْناكَ بِالْحَقِّ فَلا تَكُن مِّنَ الْقانِطينَ) «گفتند تو را به حق بشارت داديم، از مأيوسان مباش.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
حرف باء در كلمه بالحق باء مصاحبت است كه
آيه را چنين معنا مى‌دهد، بشارت ملازم با حق و غير منفک از آن است پس تو به صرف، اين‌كه بعيد به نظرت مى‌رسد آن را انكار مكن تا در زمره نوميدان از
رحمت خدا نباشى، اين جمله پاسخ ملائكه است به ابراهيم.
(قالَ وَ مَن يَقْنَطُ مِن رَّحْمَةِ رَبِّهِ إِلاّ الضّآلّونَ) «گفت: چه كسى از
رحمت پروردگارش مأيوس مى‌شود جز گمراهان؟»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
ابراهيم (علیه‌السلام) هم در قبال گفته آنان به‌طور كنايه سخنشان را تاييد و اعتراف نموده، به عنوان استفهام انكارى گفت: كيست كه از
رحمت پروردگار خود نوميد شود جز گمراهان و چنين فهمانيد كه نوميدى از
رحمت پروردگار از خصائص گمراهان است و من از گمراهان نيستم پس پرسشم پرسش يک نفر نوميد كه به‌خاطر نوميدى، فرزنددار شدن در اين سنين را بعيد بشمارد نيست.
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قانِطین»، ج۳، ص۷۶۴-۷۶۵.
