• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مستقلات عقلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مستقلات عقلی، احکام قابل درک توسط عقل ، بدون نیاز به شرع است.


مستقلات عقلی، از انواع ملازمات عقلی و مقابل غیر مستقلات عقلی بوده و عبارت است از یک سلسله احکام عقلی که عقل به تنهایی و بدون کمک شرع آنها را درک می‌کند، مانند: خوبی عدالت و زشتی ستم.

۱.۱ - قیاس منطقی

در مستقلات عقلی، برای رسیدن به حکم شرعی ، یک قیاس و استدلال منطقی به شکل زیر تشکیل می‌گردد:
ا) حکمی که عقل به طور مستقل آن را درک می‌کند « صغری » قرار می‌گیرد؛ برای مثال، «قبح کذب » حکمی است که عقل مستقلا آن را درک می‌کند؛
ب) کبرای قیاس چنین می‌شود: «هر چه عقل به طور مستقل درک می‌کند، شرع نیز به آن حکم می‌کند»؛
ج) نتیجه قیاس این می‌شود که: کذب در نزد شرع نیز قبیح و حرام است.
از آن جا که صغرای قیاس و کبرای آن از احکام عقل می‌باشد، آن را مستقلات عقلی می‌گویند.

« شهید صدر » بحث مستقلات عقلی را هم در ناحیه حکم عقل نظری و هم حکم عقل عملی بررسی نموده است.
[۱] دروس فی علم الاصول، صدر، محمدباقر، ج۲، ص۱۷۹.    
[۲] دروس فی علم الاصول، صدر، محمدباقر، ج۲، ص۲۸۸.
[۳] المعجم الاصولی، حیدر، محمد صنقور علی، ج۲، ص۴۶۶.    
[۴] اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص (۲۰۱-۱۹۸).    
[۵] انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۵۱۰.    
[۶] مباحثی از اصول فقه، محقق داماد، مصطفی، ج۲، ص (۱۱۷-۱۱۶).
[۷] الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمد حسین، ص۳۳۷.
[۸] الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمدحسین، ص۳۴۶.


۱. ↑ دروس فی علم الاصول، صدر، محمدباقر، ج۲، ص۱۷۹.    
۲. ↑ دروس فی علم الاصول، صدر، محمدباقر، ج۲، ص۲۸۸.
۳. ↑ المعجم الاصولی، حیدر، محمد صنقور علی، ج۲، ص۴۶۶.    
۴. ↑ اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص (۲۰۱-۱۹۸).    
۵. ↑ انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۵۱۰.    
۶. ↑ مباحثی از اصول فقه، محقق داماد، مصطفی، ج۲، ص (۱۱۷-۱۱۶).
۷. ↑ الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمد حسین، ص۳۳۷.
۸. ↑ الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمدحسین، ص۳۴۶.


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۳۳، برگرفته از «مسقطات عقلی».    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات اصولی | اصول فقه | مستقلات عقلیه | ملازمات عقلیه
جعبه ابزار