قاعده مَن مَلَکَ أرضَاً مَلَکَ هوائَها و قرارَها
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قاعدۀ مَن مَلَکَ ارضَاً مَلَکَ هوائَها و قرارَها از
قواعد فقهی به معنای اینکه
مالک زمین،
مالک فضای بالا
و بخش زیرین آن نیز می‌باشد.
به آن در برخی ابواب
معاملات، همچون
صلح استناد کرده‌اند.
هر کس
مالک زمینی گردد، فضای روی آن زمین، هرچه بالا رود
و نیز زیر آن، هرچه پایین رود،
ملک او خواهد بود، بنابراین، صاحب زمین می‌تواند بنای خود را تا هر جا بخواهد بالا ببرد
و زمین خود را تا هرجا بخواهد
حفر کند.
قاعدۀ یاد شده معروف میان فقها است، لیکن برخی در کلّیت آن اشکال کرده
و ملکیت صاحب زمین نسبت به فضای رویین
و زیرین آن را عرفی دانسته‌اند، بدین‌معنا که تا آن حد که
عرف عنوان
مالک بودن نسبت به آن را صادق می‌داند،
ملک صاحب زمین است، نه بیش از آن.
برخی، احتمال داده‌اند
مالک زمین، حتی نسبت به محدودۀ متعارف از فضای بالا
و زیر،
مالک محسوب نشود، بلکه تنها حق اولویت
و اختصاص در جهت استفاده از فضای بالا
و پایین، داشته باشد.
بر اعتبار
قاعده یاد شده، مستندی جز ادعای
اجماع - که برخی در ثبوت آن نیز تردید کرده
و عدم ثبوت آن را ظاهر دانسته‌اند - ذکر نشده است.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۴۲۸.
