• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قاعده ملازمه بین قَصر و افطار

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: قصر، افطار.


قاعدۀ ملازمه بین قَصر و افطار از قواعد فقهی به معنای ملازمه میان قصر و افطار در سفر که با قصر نماز، افطار نیز واجب می‌شود و بالعکس.
از آن در باب صلات و صوم و نیز برخی کتاب‌های قواعد فقهی سخن گفته‌اند.



در هر سفری که نماز، قصر یا تمام باشد، صحّت و عدم صحّت روزه نیز چنین است. عکس آن نیز همین‌گونه است، در هر سفری که باید روزه گرفته و یا افطار شود، نماز هم تمام یا قصر خوانده می‌شود.


مواردی از این قاعده استثنا شده که عبارت‌اند از:

۱. مکان‌های چهارگانه؛ مکه، مدینه، مسجد کوفه و حایر مقدس حسینی که مسافر در آنها بین اتمام و قصر نماز مخیّر است، اما روزۀ او صحیح نیست.
۲. خارج شدن مکلّف بعد از ظهر از وطن، که بنابر قول مشهور روزۀ آن روزش صحیح است، اما نمازش پس از گذشتن از حدّ ترخّص قصر است.
۳. رسیدن مسافر به وطن بعد از زوال، که نمازش در وطن تمام است، اما روزه‌اش صحیح نیست.
۴. سه روز از ده روز روزۀ بدل هدی حج تمتع برای فاقد قربانی و بهای آن، خواه سفرش کمتر از ده روز به طول بینجامد یا بیشتر، در حالی‌که در فرض نخست نمازش قصر است.
۵. هیجده روز روزۀ بدل از قربانی شتری که برای خروج عمدی حاجی از عرفات قبل از غروب آفتاب بر عهده‌اش آمده است و توان قربانی کردن را ندارد.
واجب نیست این روزه را پی‌درپی و یا در وطن بگیرد، بلکه می‌تواند آن را در سفر بگیرد، در حالی‌که نماز چنین نیست و حکم خاص خود را دارد.
۶. روزه‌ای که نذر کرده در سفر بگیرد یا اینکه نذر کرده فلان روز را روزه بگیرد، چه در حضر و چه در سفر، که در هر دو صورت روزه گرفتن واجب می‌شود، لیکن نماز را در سفر باید قصر بخواند.

در برخی موارد، تلازم حکم نماز و روزه اختلافی است، مانند سفر برای شکار به قصد تجارت، که روزه صحیح نیست، لیکن آیا نماز قصر است یا تمام، مسئله محل اختلاف است.


بر اعتبار و حجیت قاعده به روایات وارد شده دربارۀ روزه و نیز اجماع تمسک کرده‌اند.


۱. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۷، ص۱۳۹.    
۲. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۶۲۴.    
۳. مصطفوی، سیدمحمدکاظم، مائة قاعدة فقهیه، ص۱۰۵.    
۴. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۶۱۴.    
۵. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۶۲۴.    
۶. بحرانی، یوسف، الحدائق الناضره، ج۱۱، ص۳۸۶.    
۷. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۴۳۹.    
۸. حکیم، سیدمحسن، مستمسک العروه، ج۸، ص۵۱.    
۹. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۱۸۴.    
۱۰. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۴، ص۲۶۶.    
۱۱. مصطفوی، سیدمحمدکاظم، مائة قاعدة فقهیه، ص۱۰۵.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۴۱۹.    


رده‌های این صفحه : صلاة | صوم | قواعد فقهی




جعبه ابزار