• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قاعده النَّوافِل رَکعَتان بِتَسلیمَةٍ إلاّ الوَتر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قاعده النَّوافِل رَکعَتان بِتَسلیمَةٍ إلاّ الوَتر
مقالات مرتبط: نافله.


قاعدۀ النَّوافِل رَکعَتان بِتَسلیمَةٍ الاّ الوَتر از قواعد فقهی به معنای این است که همۀ نمازهای مستحب، - جز نماز وتر - دو رکعتی با یک سلام است.
از آن در باب صلاة سخن گفته‌اند و جز‌ اندکی از آن تعبیر به قاعده نکرده‌اند، لیکن مفاد قاعده معروف میان فقها است.


اصل در نمازهای مستحب، دو رکعتی بودن آن، همچون نماز صبح است، مگر آنکه دلیلی خاص بر به جا آوردن آن به گونه‌ای دیگر وجود داشته باشد.
[۱] ابن ادریس حلی، کتاب السرائر، ج۱، ص۳۰۶.    
[۲] شهید اول، البیان، ص۱۰۸.
[۳] شهید اول، القواعد و الفوائد، ج۲، ص۳۱۶.    
[۴] محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، ج۲، ص۱۰.    


بعضی نمازهای مستحب از قاعدۀ یاد شده به دلیل خاص استثنا شده‌اند، مانند:

۱. نماز وتر که یک رکعت و پایان بخش نماز شب است. نماز شب یازده رکعت است، ده رکعت به صورت دو رکعتی و رکعت آخر، یک رکعتی است.
۲. نماز اعرابی بنابر معروف و مشهور کلمات فقها.
[۵] شهید ثانی، روض الجنان، ج۲، ص۸۷۵.    


نماز اعرابی ده رکعت است که به صورت یک نماز دو رکعتی و دو نماز چهار رکعتی گزارده می‌شود،
[۶] شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۳۱۷ - ۳۱۸.    
لیکن برخی به دلیل عدم ثبوت نماز اعرابی از طریق روایات اهل بیت (علیهم‌السلام)، در استثنای آن اشکال کرده‌اند.
[۷] بحرانی، یوسف، الحدائق الناضره، ج۶، ص۷۷.    
برخی دیگر به دلیل یاد شده، احتیاط را در ترک خواندن نماز اعرابی دانسته‌اند.
[۸] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۷، ص۷۰.    

برخی، چند نماز دیگر را نیز استثنا کرده‌اند که عبارت‌اند از:

۱. یازده رکعت نماز با یک سلام که در اعمال شب جمعه از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد شده است.
۲. چهار رکعت نماز با یک سلام که آن نیز در اعمال شب جمعه وارد شده است.
۳. چهار رکعت نماز با یک سلام، وارد شده در اعمال روز اول ماه رجب.
[۹] ابن فهد حلی، الرسائل العشر، ص۱۰۴.
[۱۰] شهید ثانی، روض الجنان، ج۲، ص۸۷۵-۸۷۶.    


بنابر آنچه از برخی قدما نقل شده، نماز عیدی که بدون خطبه خوانده شود و نیز نماز جعفر طیار به صورت چهار رکعتی با یک سلام به جا آورده می‌شوند.
[۱۱] شهید اول، القواعد و الفوائد، ص۳۱۶-۳۱۷.    


بر مفاد قاعده به اجماع استناد شده است،
[۱۲] ابن ادریس حلی، کتاب السرائر، ج۱، ۳۰۶.    
چنان‌که به توقیفی بودن عبادت نیز استناد کرده‌اند، با این بیان که عبادت، اعم از هیئت، اجزا و شرایط آن باید از شارع اخذ شود و معروف از صاحب شریعت در نماز مستحب آن است که هر دو رکعت یک سلام دارد. بنابراین، باید بر آن بسنده کرد.
ضمن آنکه برخی روایات بر آن دلالت دارد.
[۱۳] نراقی، احمد، مستند الشیعه، ج۵، ص۴۴۰.    


۱. ↑ ابن ادریس حلی، کتاب السرائر، ج۱، ص۳۰۶.    
۲. ↑ شهید اول، البیان، ص۱۰۸.
۳. ↑ شهید اول، القواعد و الفوائد، ج۲، ص۳۱۶.    
۴. ↑ محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، ج۲، ص۱۰.    
۵. ↑ شهید ثانی، روض الجنان، ج۲، ص۸۷۵.    
۶. ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۳۱۷ - ۳۱۸.    
۷. ↑ بحرانی، یوسف، الحدائق الناضره، ج۶، ص۷۷.    
۸. ↑ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۷، ص۷۰.    
۹. ↑ ابن فهد حلی، الرسائل العشر، ص۱۰۴.
۱۰. ↑ شهید ثانی، روض الجنان، ج۲، ص۸۷۵-۸۷۶.    
۱۱. ↑ شهید اول، القواعد و الفوائد، ص۳۱۶-۳۱۷.    
۱۲. ↑ ابن ادریس حلی، کتاب السرائر، ج۱، ۳۰۶.    
۱۳. ↑ نراقی، احمد، مستند الشیعه، ج۵، ص۴۴۰.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۴۴۲.    


رده‌های این صفحه : صلاة | قواعد فقهی
جعبه ابزار