قاعده الزعیمُ غارم (مقاله‌دوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قاعدۀ الزعیمُ غارم از
قواعد فقهی به معنای اینکه هر کسی که به چیزی متعهد شده باید آن‌را انجام دهد، چه امور مالی و چه غیر مالی باشد.
از آن در برخی کتاب‌های
قواعد فقهی سخن گفته‌اند.
در کلمات فقها هر چند در برخی موارد به حدیث
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) استناد شده، لیکن از آن به عنوان
قاعده یاد نشده است.
قاعده الزعیمُ غارم برگرفته از روایتی به نقل از پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است که در روز
فتح مکّه ضمن خطبه‌ای فرمود:
«الزعیم غارم» «متعهد به چیزی باید به تعهدش پایبند باشد».
هر کس به چیزی متعهد گردد، خواه مالی باشد یا احضار فردی و مانند آن، باید آن را انجام دهد. جملۀ «
الزعیم غارم» هرچند خبری است، لیکن در مقام انشاء می‌باشد و افادۀ آن در معنای مقصود بیشتر از جملۀ انشایی است. بنابراین، مفاد
قاعده چنین خواهد بود که بر متعهد به چیزی،
واجب است به تعهد خود عمل کند، خواه تعهد مالی باشد یا جانی که
کفالت نام دارد.
تعهد مالی دو گونه است: تعهد مالی از سوی کسی که ذمّه‌اش به مثل آن مال مشغول نیست و تعهد مالی از سوی کسی که ذمّه‌اش به مثل آن مال مشغول است.
اولی ضمان نامیده می‌شود و دومی حواله.
بر حجّیت و اعتبار
قاعدۀ یاد شده به
آیات،
روایات، از جمله
روایت نبوی ذکر شده،
اجماع و
بنای عقلا استدلال کرده‌اند.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۲۳۵.
