• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قاسم بن معن مسعودی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعبدالله قاسم بن معن بن عبدالرحمان مسعودی (پس از ۱۰۰-۱۷۵ق)، مورخ، نسب‌شناس، شاعر، از اصحاب و یاران امام صادق (علیه‌السّلام) و از شاگردان بزرگ ابوحنیفه بود که برخی وی را حنفی مذهب و برخی امامی دانسته‌اند.


ابوعبدالله قاسم بن معن بن عبدالرحمان بن عبدالله بن مسعود کوفی مسعودی هذلی، بعد از سال ۱۰۰ق متولد شد
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۱۹۰.    
و اهل کوفه بود.
[۲] ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۷، ص۳۳۹.    
او از اصحاب و یاران امام صادق (علیه‌السّلام) بود
[۳] شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۷۳.    
و از ایشان و افرادی مانند عبدالملک بن عمیر، منصور بن معتمر،
[۴] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۳، ص۴۴۹.    
حسین بن عبدالله، هشام بن عروة و اعمش روایت نموده است. از شاگردان بزرگ ابوحنیفه در فقه بوده و ادبیات عرب را نزد محمد بن زیاد اعرابی آموخت.
[۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۱، ص۲۹۷-۲۹۸.    

او فردی مورخ، نسب‌شناس و شاعر بود.
[۶] ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۲۴۹.    


روایتگرانی همچون خلاد بن خالد،
[۷] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۲۲.    
مالک بن اسماعیل، معافی بن سلیمان، عبدالرحمان بن مهدی و عبدالله بن ولید از ایشان نقل روایت کرده‌اند.
[۸] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۳، ص۴۵۰.    
مسعودی مدتی از جانب مهدی عباسی (خلافت ۱۵۸-۱۶۹ق)
[۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۱۹۱.    
متولی امر قضاوت در کوفه بود، ولی هیچ‌گاه از این منصب ارتزاق نکرد.
[۱۰] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۸۴.    


برخی وی را حنفی مذهب،
[۱۱] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۴۱۲.    
و برخی امامی دانسته‌اند.
[۱۲] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵.


کتاب‌های غریب المصنف، نوادر اللغة و کتاب النحو از آثار اوست.
[۱۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۲۵.    
وی در سال ۱۷۵ق درگذشت.
[۱۴] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ص۴۵۲.    
[۱۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۰.    
[۱۶] قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۵، ص۵۲.    
[۱۷] حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۵۴.    
[۱۸] تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۸، ص۵۰۱.    
[۱۹] استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۲۶۵.
[۲۰] بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۷، ص۱۷۰.    
[۲۱] ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۷، ص۳۳۹.    
[۲۲] خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۸، ص۳۳۸.    
[۲۳] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵.
[۲۴] وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۳، ص۱۴۲.    


۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۱۹۰.    
۲. ↑ ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۷، ص۳۳۹.    
۳. ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۷۳.    
۴. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۳، ص۴۴۹.    
۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۱، ص۲۹۷-۲۹۸.    
۶. ↑ ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۲۴۹.    
۷. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۲۲.    
۸. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۳، ص۴۵۰.    
۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۱۹۱.    
۱۰. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۸۴.    
۱۱. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۴۱۲.    
۱۲. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵.
۱۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۲۵.    
۱۴. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ص۴۵۲.    
۱۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۰.    
۱۶. ↑ قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۵، ص۵۲.    
۱۷. ↑ حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۵۴.    
۱۸. ↑ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۸، ص۵۰۱.    
۱۹. ↑ استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۲۶۵.
۲۰. ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۷، ص۱۷۰.    
۲۱. ↑ ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۷، ص۳۳۹.    
۲۲. ↑ خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۸، ص۳۳۸.    
۲۳. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵.
۲۴. ↑ وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۳، ص۱۴۲.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۲۳، برگرفته از مقاله «قاسم مسعودی».


رده‌های این صفحه : اصحاب امام صادق | راویان از امام صادق | شاعران عرب قرن 2 (قمری) | شاگردان ابوحنیفه | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | قاضیان کوفه | مؤلفان قرن 2 (قمری) | مورخان قرن 2 (قمری) | نسب‌شناسان قرن 2 (قمری)
جعبه ابزار