• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فیض‌الله بن عبدالقاهر تفرشی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تفرشی، فیض اللّه بن عبدالقاهر حسینی نجفی معروف به میرفیض اللّه، محدّث و فقیه شیعی قرن یازدهم است.



وی در تفرش به دنیا آمد.
[۱] مصطفی بن حسین تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۳، قم ۱۴۱۸.

از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست.
تفرشی برای تحصیل به مشهد رفت، سپس عازم نجف گردید و از شاگردان خاصِ محقق اردبیلی شد و از او اجازه روایت گرفت.
[۲] مصطفی بن حسین تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۳، قم ۱۴۱۸.
[۳] خوانساری، ج۵، ص۳۶۸.

وی همچنین از فقها و محدّثان متعددی چون حسن بن زین الدین عاملی ( صاحب معالم ) روایت کرد.
[۴] عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۳۸۸ـ۳۹۰، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ۱۴۱۵.



او بعد از محقق اردبیلی عهده دار تدریس شد و شاگردان بسیاری تربیت کرد، از جمله: برادرزاده اش علی بن یونس تفرشی،
[۵] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۸، ص۷۶، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
علی بن محمود عاملی که در نجف نزد تفرشی علم آموخت و از او اجازه روایت گرفت،
[۶] محمدبن حسن حرّعاملی، امل الا´مل، ج۱، ص۲۱۸، چاپ احمد حسینی، قسم ۲، قم ۱۳۶۲ ش.
محمدبن علی تَبنینی، سیدمحمد جزایری ، امیرشرف الدین علی شولستانی نجفی و محمدباقر خاتون آبادی که این دو نیز از وی اجازه روایت گرفتند.
[۷] عبداللّه بن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص۷۹، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
[۸] خوانساری، ج۵، ص۳۶۹.
[۹] حسن صدر، تکملة امل الا´مل، ج۱، ص۳۳۲، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۶.

به گزارش خوانساری ،
[۱۰] خوانساری، ج۷، ص۱۶۸.
احتمالاً سیدمصطفی تفرشی نیز از شاگردان او بوده است.


تفرشی در رمضان ۱۰۲۵ در نجف وفات یافت و در همان‌جا به خاک سپرده شد.
[۱۱] محمدعلی بن صادقعلی کشمیری، کتاب نجوم السماء فی تراجم العلماء، ج۱، ص۴۵، قم: مکتبة بصیرتی، (بی تا).
[۱۲] محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه، مطلع الشمس، ج۲، ص۶۹۸، چاپ سنگی تهران ۱۳۰۱ـ۱۳۰۳، چاپ تیمور برهان لیمودهی، چاپ افست تهران ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ ش.


از جمله آثار اوست: تعلیقه بر آیات الاحکام یا زبده البیان محقق اردبیلی
[۱۳] عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۳۸۷، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ۱۴۱۵.
که همراه با زبده البیان در ۱۳۰۵ و ۱۳۶۸ چاپ سنگی شده و نسخه های دیگری نیز با حواشی وی موجود است
[۱۴] علی اکبر زمانی نژاد، «کتابشناسی و نسخه شناسی آثار محقق اردبیلی»، ج۱، ص۱۶۶، در (مجموعة مقالات کنگره بزرگداشت) محقق اردبیلی، قم ۱۳۷۵ ش.
الاربعون حدیثاً یا رساله فی اربعین حدیثاً فی سوء عاقبه المعاندین لاهل البیت که در ۱۰۱۳ تألیف و در ۱۳۱۴ همراه با نثر اللئالی چاپ شده است
[۱۵] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱، ص۴۲۴، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۱۶] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۱، ص۵۲، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۱۷] امین، ج۸، ص۴۳۲.
تعلیقات بر بخش الهیات از شرح ملاعلی قوشچی بر تجریدالکلام نصیرالدین طوسی
[۱۸] عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۳۸۷، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ۱۴۱۵.
الانوار القمریه فی شرح الاثْنَیْ عشریه الصلاتیه از حسن بن زین الدین (مؤلف معالم الاصول )؛ حاشیه بر ذخیره المعاد مولی محمدباقر سبزواری (متوفی ۱۰۹۰)؛ شرح معارج الاصول از محقق حلّی ؛ منهاج الشریعه یا مفتاح الشریعه که حاشیه بر مختلف الشیعه علامه حلّی است.
[۱۹] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲، ص۴۳۹، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۲۰] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۸۶، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۲۱] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۱۹۵، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۲۲] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۴، ص۷۰، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.

تفرشی بر رساله محقق اردبیلی در باره اینکه «امر به یک چیز مقتضی نهی از ضد خاص آن است» نیز نقد نوشته است.
[۲۳] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۱، ص۳۹۷ـ ۳۹۸، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.

به گزارش آقابزرگ طهرانی
[۲۴] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۰، ص۱۰۱، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
و خوانساری،
[۲۵] خوانساری، ج۵، ص۳۶۸.
سید نعمت اللّه جزایری تألیف کتابی شبیه به نقد الرجال را به تفرشی نسبت داده، اما ظاهراً تألیف میرفیض اللّه طباطبائی بوده است.

(۱) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
(۲) محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه، مطلع الشمس، چاپ سنگی تهران ۱۳۰۱ـ۱۳۰۳، چاپ تیمور برهان لیمودهی، چاپ افست تهران ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ ش.
(۳) عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ۱۴۱۵.
(۴) امین.
(۵) مصطفی بن حسین تفرشی، نقد الرجال، قم ۱۴۱۸.
(۶) عبداللّه بن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
(۷) محمدبن حسن حرّعاملی، امل الا´مل، چاپ احمد حسینی، قسم ۲، قم ۱۳۶۲ ش.
(۸) خوانساری.
(۹) علی اکبر زمانی نژاد، «کتابشناسی و نسخه شناسی آثار محقق اردبیلی»، در (مجموعة مقالات کنگره بزرگداشت) محقق اردبیلی، قم ۱۳۷۵ ش.
(۱۰) حسن صدر، تکملة امل الا´مل، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۶.
(۱۱) محمدعلی بن صادقعلی کشمیری، کتاب نجوم السماء فی تراجم العلماء، قم: مکتبة بصیرتی، (بی تا).

 
۱. ↑ مصطفی بن حسین تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۳، قم ۱۴۱۸.
۲. ↑ مصطفی بن حسین تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۳۳، قم ۱۴۱۸.
۳. ↑ خوانساری، ج۵، ص۳۶۸.
۴. ↑ عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۳۸۸ـ۳۹۰، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ۱۴۱۵.
۵. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۸، ص۷۶، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۶. ↑ محمدبن حسن حرّعاملی، امل الا´مل، ج۱، ص۲۱۸، چاپ احمد حسینی، قسم ۲، قم ۱۳۶۲ ش.
۷. ↑ عبداللّه بن نورالدین جزایری، الاجازة الکبیرة، ج۱، ص۷۹، چاپ محمد سمامی حائری، قم ۱۴۰۹.
۸. ↑ خوانساری، ج۵، ص۳۶۹.
۹. ↑ حسن صدر، تکملة امل الا´مل، ج۱، ص۳۳۲، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۶.
۱۰. ↑ خوانساری، ج۷، ص۱۶۸.
۱۱. ↑ محمدعلی بن صادقعلی کشمیری، کتاب نجوم السماء فی تراجم العلماء، ج۱، ص۴۵، قم: مکتبة بصیرتی، (بی تا).
۱۲. ↑ محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه، مطلع الشمس، ج۲، ص۶۹۸، چاپ سنگی تهران ۱۳۰۱ـ۱۳۰۳، چاپ تیمور برهان لیمودهی، چاپ افست تهران ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ ش.
۱۳. ↑ عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۳۸۷، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ۱۴۱۵.
۱۴. ↑ علی اکبر زمانی نژاد، «کتابشناسی و نسخه شناسی آثار محقق اردبیلی»، ج۱، ص۱۶۶، در (مجموعة مقالات کنگره بزرگداشت) محقق اردبیلی، قم ۱۳۷۵ ش.
۱۵. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱، ص۴۲۴، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۱۶. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۱، ص۵۲، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۱۷. ↑ امین، ج۸، ص۴۳۲.
۱۸. ↑ عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۴، ص۳۸۷، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱ـ۱۴۱۵.
۱۹. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲، ص۴۳۹، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۲۰. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۸۶، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۲۱. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۱۹۵، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۲۲. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۴، ص۷۰، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۲۳. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۱، ص۳۹۷ـ ۳۹۸، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۲۴. ↑ محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۰، ص۱۰۱، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
۲۵. ↑ خوانساری، ج۵، ص۳۶۸.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تفرشی»، شماره۳۶۷۶.    

رده‌های این صفحه : فقیهان شیعه سده یازدهم (قمری)
جعبه ابزار