فِی أَنْفُسِهِمْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فِى أَنْفُسِهِمْ: (أَوَ لَمْ‌يَتَفَكَّرُوا فِى أَنْفُسِهِمْ) تعبير
«فِى أَنْفُسِهِمْ» به اين معنا نيست كه آنها درباره اسرار وجود خويش مطالعه كنند، آن چنان كه «
فخر رازی» در تفسير خود گفته
، بلكه منظور اين است كه آنها در درون جان، از طريق عقل و وجدان به آفرينش
آسمان‌ها و
زمین بينديشند.
(أَوَلَمْ يَتَفَكَّرُوا فِي أَنفُسِهِمْ مَا خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَأَجَلٍ مُّسَمًّى وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ بِلِقَاء رَبِّهِمْ لَكَافِرُونَ) (آيا آنان با خود نينديشيدند كه خداوند، آسمان‌ها و زمين و آنچه را ميان آن دو است جز بحق و در جهت هدف مهمى و براى زمان معيّنى نيافريده است؟! ولى بسيارى از مردم رستاخيز و لقاى پروردگارشان را منكرند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: تعبير به تفكر در نفوس، از باب به‌كار بردن كنايه است، و معناى آن اين است كه: آيا اين قدر فراغت خاطر ندارند كه در اين مساله بينديشند؟ و آن را در ذهن خود بياورند؟ ... بعضى گفته‌اند: مراد از تفكرشان در انفسشان، اين است كه: در خلقت خود فكر كنند، كه يك يكشان حادثند، و حادث محتاج به پديد آورنده‌اى قديم، زنده، قادر، دانا و حكيم است، پس چنين پديد آورنده‌اى آنچه پديد مى‌آورد عبث و بيهوده نمى‌باشد، بلكه به منظور هدفى پديد مى‌آورد، كه مطلوب و پسنديده است، به طورى كه نمى‌توان از آن چشم پوشيد، و اين هدف چيزى نيست كه عايد خود او گردد، براى اينكه او غنى مطلق است، بلكه چيزى است كه باز عايد خلق مى‌شود، و آن عبارت است از پاداش نيك، و اين پاداش نيک ممكن نيست داده شود مگر در برابر عمل صالح، پس بايد دينى و شريعتى باشد تا عمل نيک را از عمل زشت مشخص كند، و چون پاى دين به ميان آيد، ناچار بايد كلاسى باشد كه افراد در آن كلاس امتحان خود را نسبت به آن دين بدهند، و نيز بايد عالم ديگرى باشد كه آنان كه در آن كلاس مردود شده‌اند، كيفر، و آنان كه موفق شده‌اند پاداش داده شوند، آن كلاس همان دنيا، و آن عالم ديگر عالم آخرت است.
ولى اين تفسير صحيح نيست.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فِی أَنْفُسِهِمْ»، ص۴۲۷.
