فحل الضراب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَحلُ الضِّراب به معنای
حیوان نرینه مورد استفاده در
باردار کردن
مادینه است.
از
احکام آن در بابهای
زکات،
تجارت،
عاریه،
اجاره و
غصب سخن گفته‌اند.
عاریه و
اجاره کردن
چارپای نرینه برای جهاندن آن بر مادینه
صحیح و جایز است؛ لیکن
کسب کردن با آن به اجاره دادن و غیر آن
مکروه می‌باشد.
چنانچه کسی
فحل الضراب را غصب کند و آن را بر مادینه‌ای بجهاند،
بچه حاصل از آن، از آنِ صاحب مادینه است و اگر در
فحل الضراب به
سبب جهاندن، نقصی پدید آید، غاصب
ضامن آن است. ضمن آنکه ضامن
اجرت استفاده از حیوان نیز می‌باشد.
برخی، غاصب را ضامن اجرت ندانسته‌اند.
گرفتن
فحل الضراب به عنوان زکات، بدون
اذن مالک آن جایز نیست، مگر آنکه تمامی حیواناتِ متعلق زکات،
فحل باشند. در صورت نخست آیا گرفتن آن با اذن مالک جایز و کافی است یا دادن آن توسط مالک نیز کفایت نمی‌کند؛ بلکه باید
قیمت آن داده شود؟
مسئله محل اختلاف است.
آیا
فحل الضراب در
نصاب شمرده می‌شود و در نتیجه اگر حیوان متعلق زکات با
فحل الضراب به حدّ
نصاب برسد، زکات واجب می‌شود یا شمرده نمی‌شود و در نتیجه چنانچه حیوان متعلق زکات با
فحل الضراب به حدّ نصاب برسد، زکات
واجب نمی‌شود؛ بلکه باید قطع نظر از
فحل الضراب به حدّ نصاب برسد؟
مشهور قول نخست است. برخی میان
فحل الضراب مورد نیاز و غیر آن تفصیل داده و گفته‌اند: در صورت نخست، شمرده نمی‌شود. برخی دیگر گفته‌اند: در صورتی که همه یا اکثر چارپایانِ متعلق زکات نر باشند یا تعداد نر و ماده برابر باشد،
فحل الضراب از نصاب شمرده می‌شود. در مسئله دیدگاه سومی نیز وجود دارد و آن، شمردن از نصاب در صورت
رضایت مالک به آن است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۶۴۹، برگرفته از مقاله «فحل الضّراب».
