• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فجر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۲)
مقالات مرتبط: فجر (مفردات‌قرآن)، فَجْر (لغات‌قرآن)، فجر.


فَجْر (به فتح فاء و سکون جیم) از واژگان نهج البلاغه به معنای شكافتن است. موارد متعددی از این واژه و مشتقات آن در «نهج البلاغه» آمده است.


فَجْر
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۳.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۲۵.    
[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۴۳۴.    
به معنای شكافتن است. «فجر القناة: شقّه». از آنجا که صبح ظلمت شب را میشکافد، به آن فجر میگویند
[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۲۶.    
. همچنین گناه را فجور مینامند، چرا که پرده دیانت را میشکافد و آن را از بین میبرد. فاجر به کسی گفته میشود که مرتکب گناه شده است
[۵] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۲۶.    
.

حضرت علی (علیه‌السلام) در خطبه ای در مورد معاویه می فرمایند: «و لكنّه يغدر و يفجر... و لكن كلّ غدرة فجرة و كلّ فجرة كفرة»
[۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۰۶، خطبه۲۰۰.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۲۰۶، خطبه۹۵.    
[۸] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۱۸، خطبه۲۰۰.    
. غدره (بر وزن همزه) كثير الغدر و فجره به همان وزن به معنى كثير الفجور است، يعنى: «ولى معاويه حيله و گناه مى‌كند. هر غدّار فاجر است و هر فاجر کافر است»
[۹] شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۵، خطبه۲۰۰.    
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۴۹.    
. (شرح‌های خطبه:
[۱۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۵۱.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۷۵۵.    
[۱۳] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۳۶۶.    
[۱۴] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۱۱.    
)
در خطبه ای که در مورد اهل بیت (علیهم‌السلام) است میفرماید: «بنا اهتديتم فى الظلماء و تسنّمتم ذروة العلياء و بنا افجرتم عن السرار»
[۱۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۸، خطبه۴.    
[۱۶] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۳۳، خطبه۴.    
[۱۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۱، خطبه۴.    
مرحوم رضی در مورد این خطبه می فرماید: اين خطبه از افصح كلمات آن حضرت است. «افجر الرجل» يعنى داخل فجر و صبح شد يعنى: «به وسيله ما اهل بيت از ظلمت شرک و كفر هدایت يافتيد و به درجه عالى ایمان و شرافت رسیدید و بالا رفتيد و به وسيله ما از ظلمت آخر شب داخل صبح شديد » در نسخه ديگر «انفجرتم» آمده، آن نيز به همين معنى است
[۱۸] شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳، خطبه۴.    
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
. (شرح‌های خطبه:
[۲۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۸.    
[۲۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۴۱۴.    
[۲۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۴.    
[۲۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۰۸.    
)

از این ماده چندین مورد در «نهج» آمده است.
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۹۸، خطبه۹۰.    
[۲۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۰۲، خطبه۴۰.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۳.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۲۵.    
۳. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۴۳۴.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۲۶.    
۵. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۲۶.    
۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۰۶، خطبه۲۰۰.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۲۰۶، خطبه۹۵.    
۸. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۱۸، خطبه۲۰۰.    
۹. ↑ شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۵، خطبه۲۰۰.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۴۹.    
۱۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۵۱.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۷۵۵.    
۱۳. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۳۶۶.    
۱۴. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۱۱.    
۱۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۸، خطبه۴.    
۱۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۳۳، خطبه۴.    
۱۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۱، خطبه۴.    
۱۸. ↑ شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳، خطبه۴.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
۲۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۸.    
۲۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۴۱۴.    
۲۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۴.    
۲۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۰۸.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۹۸، خطبه۹۰.    
۲۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۰۲، خطبه۴۰.    


• بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «فجر»، ج۲، ص۸۰۳.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 200 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 4 نهج البلاغه
جعبه ابزار