غیب و شهود (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غیب و شهود:(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ) «غیب و شهود»•
غیب (
به فتح غین
و سکون یاء)
به معنای نهان
و نهفته
و هر آن‌چه از ديده يا از
علم نهان است، گفته می‌شود.
•
شهود (
به ضم شین)
به معنای حضور
و معاینه است.
غیب و شهود دو نقطه مقابل یک‌ديگرند،
عالم شهود
عالم محسوسات است،
و جهان غيب، ماوراء
حس، زيرا غيب در اصل
به معنى چيزى است كه پوشيده
و پنهان است
و چون
عالم ماوراء محسوسات از حس ما پوشيده است
به آن غيب گفته مى‌شود، در
قرآن کریم مى‌خوانيم
(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحيمُ) خداوندى كه
به غيب
و شهود،
پنهان و آشكار دانا است
و او است خداوند بخشنده
و رحيم.
ایمان به غيب درست نخستين نقطه‌اى است كه مؤمنان را از غير آن‌ها جدا مى‌سازد
و پيروان اديان آسمانى را در برابر منكران خدا
و وحی و قیامت قرار مى‌دهد
و به همين
دلیل نخستين ويژگى پرهيزكاران ايمان
به غيب
ذکر شده است.
به موردی از کاربرد «غیب
و شهود» در قرآن، اشاره می‌شود:
(هُوَ اللَّهُ الَّذي لا إِلَهَ إِلّا هُوَ عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحيمُ) «او خداوند يگانه‌اى است كه معبودى جز او نيست، داناى
آشكار و نهان است،
و اوست بخشنده
و مهربان.»
(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ الْكَبيرُ الْمُتَعالِ) «او داناى نهان
و آشكار،
و بزرگ
و متعالى است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ) کلمه شهادت به معناى چيزى است كه مشهود
و حاضر در نزد مدرک باشد، هم چنان كه غيب معناى مخالف آن را مى‌دهد.
و اين دو، معنايى اضافى
و نسبى است،
به اين بيان كه ممكن است يک چيز براى كسى يا چيزى غيب
و براى شخصى
و يا چيزى ديگر شهادت باشد. در شهود،
امر دائر مدار نوعى احاطه شاهد بر موجود مشهود است، يا احاطه حسى، يا خيالى، يا عقلى،
و يا وجودى.
و در غيب دائر مدار نبودن چنين احاطه است.
و هر چيزى كه براى ما غيب
و يا شهادت باشد، از آن‌جا كه محاط
خدای تعالی و خدا محيط
به آنست، قهرا
معلوم او،
و او
عالم به آن است. پس خداى تعالى هم
عالم به غيب
و هم
عالم به شهادت است،
و غير او هيچ‌كس چنين نيست، براى اين‌كه غير خدا هر كه باشد وجودش محدود است،
و احاطه ندارد مگر بدان‌چه خدا تعليمش كرده.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غیب و شهود»، ج۳، ص ۳۸۳.
