غَفْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَفْر (به فتح غین) و
غُفْران (به ضم غین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای پوشاندن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
• اِستِغفار (به کسر الف و تاء) به معنای طلب غفران است.
• اِغتِفار (به کسر الف و تاء)
• مَغفِرَت (به فتح میم و راء) به معنای آمرزیدن است.
• غَفيْرَه (به فتح غین و راء) به معنای فراوانی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در
مقام نصیحت و ... از این واژه استفاده نموده است.
غَفْر و
غُفْران به معنای پوشاندن آمده است.
«
غَفرَ الله لَه غُفراناََ.» یعنی
خداوند گناهان او را مستور (و عفو) کرد.
«
غَفره یَغفره: سَتره.»
پس
غفران گناه عفو و ناپدید کردن آن است: «
اِستِغفار: طلب
غفران»
«
اِغتِفار» و «
مَغفِرَت» نیز به معنای آمرزیدن است،
«
غفیره» به معنای فراوانی است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
مقام نصیحت فرموده است:
«الْحَذَرَ الْحَذَرَ! فَوَ اللهِ لَقَدْ سَتَرَ، حتَّى كَأَنَّهُ قَدْ غَفَرَ.» «از گناه بترسید، قسم به خدا،
خداوند چنان گناهان را مستور کرده که گویی بخشوده است.»
به کسی که گفت
استغفر الله فرمود:
«ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ، أَ تَدْري ما الاِْسْتِغْفارُ؟ إنَّ الاْسْتِغْفارَ دَرَجَةُ الْعِلِّيّينَ، وَ هُوَ اسْمٌ واقِعٌ عَلَى سِتَّةِ مَعان.» «مادرت بر تو بگريد، آيا مى‌دانى
استغفار يعنى چه؟
استغفار مقام بلند مرتبگان است و آن يک کلمه است، امّا شش معنا و مرحله دارد.»
آن‌گاه یک
استغفار عرفانی بیان فرموده است.
غفیره به معنای فراوانی است.
درباره
حسد و غبطه فرموده است:
«فإذا رَأَى أَحَدُكُمْ لاَِخيهِ غَفيرَةً في أَهْل أَوْ مال أَوْ نَفْس فَلا تَكونَنَّ لَهُ فِتْنَةً.» «اگر یکی از شما برای برادرت زیادتی دید در اهل یا مال و یا نفس، این زیادت برای او فتنه و مایه حسد نباشد.»
موارد زیادی از این ماده در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غفر»، ج۲، ص۷۸۵.
