غازی‌خان چک
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غازی‌خان چک، نخستین سلطان از چک‌ها (
طایفه و سلسله‌ای
شیعه مذهب در
کشمیر است) می‌باشد.
او در ۹۵۶ از حیدرمیرزا تقاضای
صلح کرد، که پذیرفته نشد. در ۹۵۸، مردم کشمیر و غازی‌چک و
دولتْ چک (دیگر برادرزاده کاجی‌چک)، در حمله‌ای حیدرمیرزا را کشتند.
پس از آن،
کشمیر میان امیران آن‌جا تقسیم شد، اما سران چک بر سر وسعت قلمرو با هم اختلاف پیدا کردند.
در این
زمان، در واقع قدرت میان
طایفه راینا، ماکری، کشتواریان یا کپوریان (چک‌های
سنّی مذهب) و چک‌ها تقسیم شده بود و امرای این
طوایف با یکدیگر رقابت داشتند.
چک‌ها، به دلیل
قرابت سببی با رایناها،
قدرت بیشتری یافتند و در ۹۶۰ نازک‌شاه را
عزل و ابراهیم‌شاه را به
سلطنت برگزیدند. همین موضوع به اختلاف میان غازی‌چک و دولت‌چک دامن زد و کشمیر دستخوش آشوب شد. سرانجام، غازی‌چک در اواخر ۹۶۴، حبیب‌شاه (آخرین سلطان شاهمیری) را به سلطنت رساند و دولت‌چک را نیز کور کرد و خود به قدرت رسید.
چک‌هایی که موقعیت سیاسی خود را از دست داده بودند، در ۹۶۵ به
شاه ابوالمعالی (از
صوفیه)، که به کهکران رسیده بود، پیوستند و با غازی‌خان چک وارد
جنگ شدند، اما شکست خوردند و ابوالمعالی گریخت.
در ۹۶۹ غازی‌خان، حبیب‌شاه را از سلطنت
عزل کرد و خود به سلطنت رسید.
غازی‌خان در ۹۷۰، به تبت لشکر کشید و سپس به نفع برادرش، حسین‌شاه، از سلطنت کناره گرفت و سه
سال بعد، بر اثر
بیماری، درگذشت.
(۱) محمود آزاد، تاریخ کشمیر، راولپندی ۱۹۹۰.
(۲) صاحبزاده حسن‌شاه، تاریخ ریاست جمّول و کشمیر، چاپ عکسی از نسخه خطی کتابخانه عمومی شرقی خدابخش پتنه، ش ۴۰۱۴۵، میسرز کپور برادرس ناشران و تاجران کتب، ۱۹۶۳.
(۳) محمدحیدر میرزا دوغلات، تاریخ رشیدی، چاپ عباسقلی غفاری‌فرد، تهران ۱۳۸۳ش.
(۴) حسام‌الدین راشدی، تذکره شعرای کشمیر، بخش ۴، کراچی ۱۳۴۶ش.
(۵) اطهرعباس رضوی، شیعه در هند، ترجمه مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی (واحد ترجمه)، ج۱، قم ۱۳۷۶ش.
(۶) حمیدرضا سیدناصری، کشمیر: گذشته، حال، آینده، تهران ۱۳۸۰ش.
(۷) محمدقاسم بن غلامعلی فرشته، تاریخ فرشته (گلشن ابراهیمی)، (لکهنو) : مطبع منشی نولکشور.
(۸) احمد بن محمد مقیم هروی، طبقات‌اکبری، چاپ بی دی و محمد هدایت حسین، کلکته ۱۹۲۷ـ (۱۹۳۵).
(۹) صوفی.
(۱۰) وانی.
(۱۱) محب‌الحسن.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «چک‌ها»، شماره۵۵۳۱.
