غابِر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غابِر: (كَانَتْ مِنَ الْغابِرينَ) «غابِر» به كسى مى‌گويند كه همراهانش بروند و او باقى بماند، همان طور كه خانواده «لوط» با او رفتند و تنها همسر او در شهر باقى ماند و به سرنوشت گنهكاران گرفتار شد.
«غابِر» از مادّه «
غبور» به معناى باقيمانده چيزى است و هر گاه جمعيتى از نقطه‌اى حركت كنند و كسى باقى بماند، به او «غابر» مى‌گويند و نيز به همين جهت باقيمانده خاک را «غبار» مى‌نامند و «غُبْرَه» به باقيمانده شير در پستان حيوان گفته مى‌شود و نسبت به همسر لوط از اين جهت است: زنى كه در خانواده نبوت بوده، نمى‌بايست از «مسلمين و مومنين» جدا شود، اما
کفر،
شرک و بت‌پرستى او سبب جداييش گرديد.
ترجمه و تفاسیر
آیات مرتبط با
غابِر:
(فَأَنجَيْنَاهُ وَأَهْلَهُ إِلاَّ امْرَأَتَهُ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ) (چون كار به اين جا رسيد، ما او و خاندانش را رهايى بخشيديم جز همسرش، كه از بازماندگان و هلاک شدگان در شهر بود.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اين
آیه و همچنين آيه
(فَما وَجَدْنا فِيها غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ) دلالت دارند بر اينكه جز
اهل خانه لوط هيچ كس در آن
قریه ايمان نياورده بودند. كلمه غابرين به معناى گذشتگان از قوم است و در اين‌جا كنايه از هلاكت است، يعنى همسر او هم جزو از بين رفتگان است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ) (جز پيرزنى كه در ميان بازماندگان بود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه غابر به طورى كه گفته‌اند
به معناى كسى است كه بعد از رفتن همراهانش در جاى خود بماند و كلمه تدمير به معناى هلاک كردن است و بقيه الفاظ آيه روشن است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(قَالَ إِنَّ فِيهَا لُوطًا قَالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَن فِيهَا لَنُنَجِّيَنَّهُ وَأَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ) (ابراهيم گفت: در آنجا لوط است! گفتند: ما به كسانى كه در آن هستند آگاهتريم؛ او و خانواده‌اش را نجات مى‌دهيم؛ جز همسرش كه از بازماندگان در شهر و از هلاك‌شدگان خواهد بود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: از ظاهر سياق برمى‌آيد كه
حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) از اينكه فرمود:
لوط در آن
قريه است، منظورش اين بوده كه عذاب را از آن قوم بردارد، تا لوط هم محفوظ بماند، ملائكه هم در پاسخ گفتند: اين مطلب از ما پنهان نيست و ما به آن جاهل نيستيم، بلكه نه تنها لوط مشمول عذاب نيست، بلكه هستند كسانى ديگر كه از عذاب مستثنايند، مانند فرزندانش ولى همسرش بايد هلاک گردد. پس ابراهيم از اين مساله جاهل نبوده كه
خداوند لوط را كه
پیغمبر او است با
اهل قريه هلاک نمى‌كند و نيز از تهديد ملائكه اين ترس در او پيدا نشد كه مبادا لوط هم هلاک شود، پس منظورش از اينكه فرمود: آخر لوط در آن
قريه است، اين بوده كه به احترام لوط، عذاب را از
اهل قريه برگرداند، ملائكه هم در پاسخش گفتند: كه نه، ماموريم به اينكه او را از ميان قوم بيرون كنيم و همچنين
اهل او را، مگر همسرش را كه او از باقى‌ماندگان در
قريه است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ) (مگر پير زنى كه از بازماندگان بود و به سرنوشت گناهكاران گرفتار شد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: این آیه يعنى مگر پير زنى كه در ميان باقى ماندگان در عذاب باقى ماند و هلاک شد و آن پير زن همان همسر لوط بود.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غابِر»، ص۳۹۵.
