• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عکس مستوی حملیه سالبه کلیه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


عکس مستوی حملیه سالبه کلیه، به‌معنای جابه‌جایی موضوع و محمول قضیه حملیه سالبه کلیه با تحفّظ بر کیف و صدق قضیه است.


در قضیه حملیه، عکس مستوی از طریق جابه‌جایی موضوع و محمول به دست می‌آید با این شرط که قضیه عکس در صدق و کیف، تابع قضیه اصل باشد، اما به لحاظ کمّیّت، متفاوت از قضیه اصل است. عکس مستوی قضیه حملیه سالبه کلیه، سالبه کلیه است؛ مثال: عکس مستوی قضیه «هیچ مهره‌داری حشره نیست»، عبارت است از: هیچ حشره‌ای مهره‌دار نیست.
[۱] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۸۸.    
[۲] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۸۸.
[۳] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۸۸.
[۴] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۱۰۲.
[۵] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۳۶۶.    


در سالبه کلیه، موضوع و محمول تباین کلی دارند و متباینان هرگز با هم جمع نمی‌شوند؛ بنابراین سلب هر یک از آنها از جمیع افراد دیگری صحیح است، خواه این یکی موضوع قرار گیرد یا آن یکی. با استفاده از نقیض و عکس نیز بر این مطلب استدلال شده است:
اگر قضیه «هیچ (ب) (ج) نیست» صادق باشد (قضیه اصل)، مدّعا این است که قضیه «هیچ (ج) (ب) نیست» (قضیه عکس) نیز صادق است، زیرا اگر قضیه عکس صادق نباشد باید (به حکم امتناع ارتفاع نقیضین) نقیض آن یعنی «بعض (ج) (ب) است» صادق باشد و (به حکم قاعده عکس موجبه جزئیه) قضیه «بعض (ب) (ج) است» نیز صادق باشد، در حالی که مطابق فرض (در قضیه اصل) هیچ (ب) (ج) نیست و از ابطال نقیض عکس، صدق خودِ عکس ثابت می‌شود.
[۶] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۷۶.
[۷] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۹۸-۱۹۹.    
[۸] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۳۱.
[۹] سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۲۷۵.    
[۱۰] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۰۹.
[۱۱] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۳۷۰.    


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.    
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

۱. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۸۸.    
۲. ↑ فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۸۸.
۳. ↑ ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۸۸.
۴. ↑ فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۱۰۲.
۵. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۳۶۶.    
۶. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۷۶.
۷. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۹۸-۱۹۹.    
۸. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۳۱.
۹. ↑ سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۲۷۵.    
۱۰. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۰۹.
۱۱. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۳۷۰.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «عکس مستوی حملیه سالبه کلیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۳/۳.    




جعبه ابزار