عَذَّبَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَذَّبَ:
(وَ عَذَّبَ الَّذینَ کَفَروا) عَذَّبَ: از مصدر
«تعذیب» به معنی «
کیفر دادن و مجازات کردن» است. «
راغب» در کتاب
مفردات در اصل ریشه آن چند
قول را یادآور شده، از جمله گفته است اصل آن از «
عذب» به معنی «شیرینی و گوارایی» است؛ سپس جمله «عَذَّبْتُهُ» به این معنی است که گوارایی و شیرینی زندگی را از او دور کردم.
به هر حال،
آیه مورد بحث نتیجه نهایی جنگ «
حنین» را چنین بیان می‌کند:
گروهی کشته و گروهی
اسیر شدند و جمعی پا به فرار گذاردند، آن‌چنان که از دسترس ارتش
اسلام خارج شدند.
در
آیه ۱۰۱ سوره توبه درباره مجازات
منافقان چنین آمده است:
«... به زودی آن‌ها را دوبار مجازات می‌کنیم (مجازاتی به وسیله رسوایی اجتماعی و مجازاتی به هنگام
مرگ) و پس از آن به‌سوی
عذاب بزرگ دیگری (در
قیامت) فرستاده می‌شوند.»
به مواردی از کاربرد
عَذَّبَ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(ثُمَّ اَنَزلَ اللّهُ سَکینَتَهُ عَلَی رَسولِهِ وَ عَلَی الْمؤْمِنینَ وَ اَنزَلَ جُنودًا لَّمْ تَرَوْها وَ عذَّبَ الَّذینَ کَفَرواْ وَ ذَلِکَ جَزاء الْکافِرینَ) (سپس خداوند «
آرامش» خود را بر پیامبرش و بر
مؤمنان نازل کرد و لشکرهایی فرستاد که شما آن‌ها را نمی‌دیدید و کافران را مجازات کرد و این است جزای کافران.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
آنچه از سیاق کلام استفاده می‌شود این است که این جنود عبارت از ملائکه‌ای بودند که در معرکه
جنگ نازل می‌شدند و یا لااقل
ملائکه نازله در معرکه جنگ نیز از آن جنود بوده‌اند، چون از سیاق بر می‌آید آن چیزی که از سکینت و از ملائکه نازله در میدان‌های جنگ برمی‌خاسته این بوده که کفار را عذاب و مؤمنان را یاری دهند.
(وَ مِمَّنْ حَوْلَکُم مِّنَ الاَعْرابِ مُنافِقونَ وَ مِنْ اَهْلِ الْمَدینَةِ مَرَدواْ عَلَی النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّتَیْنِ ثُمَّ یُرَدّونَ اِلَی عَذابٍ عَظیمٍ) (و از میان اعرابِ بادیه‌نشین که اطراف شما هستند، جمعی منافقند و از اهل
مدینه نیز، گروهی سخت به
نفاق پای بندند. تو آن‌ها را نمی‌شناسی، ولی ما آن‌ها را می‌شناسیم. به زودی آن‌ها را دو بار مجازات می‌کنیم: مجازاتی در زمان
حیات و مجازاتی به هنگام مرگ؛ سپس به سوی مجازات بزرگی در قیامت فرستاده می‌شوند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
مفسرین در اینکه مقصود از عذاب در دو نوبت چیست
اختلاف کرده‌اند، بعضی گفته‌اند معنایش این است که یک مرتبه در دنیا به اسیر شدن و کشته شدن و بار دیگر در
قبر عذابشان می‌کنیم. دیگران گفته‌اند: یک بار در دنیا با گرفتن
زکات و بار دیگر در
آخرت به عذاب قبر. بعضی دیگر گفته‌اند در دو نوبت مبتلایشان می‌کنیم به گرسنگی. بعضی دیگر گفته‌اند یک بار در هنگام
احتضار و بار دیگر در قبر. دیگری گفته است یک بار با
اقامه حدود و ی بار هم به عذاب قبر. بعضی دیگر گفته‌اند یک نوبت به رسوایی در دنیا و نوبتی دیگر به عذاب در قبر. عده‌ای دیگر وجوه دیگری گفته‌اند که بر هیچ یک از آن‌ها دلیلی در دست نیست و اگر ناگزیر باشیم یکی از آن‌ها را اختیار کنیم باز همان وجه اول از همه وجوه بهتر است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «معَذَّبین»، ج۳، ص۱۲۸.
