عون الحنان فی شرح الأمثال فی القرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«عون الحنان فی شرح الامثال فی القرآن» کتابی است که توسط
شیخ علی احمد عبد العال الطهطاوی ، رئیس جمعیت اهل القرآن و السنة تهیه و تدوین شده است.
در این کتاب ابتدا به آیاتی از
قرآن کریم که در آنها سفارش به پرهیزکاری و
اطاعت از فرامین الهی شده و نیز روایاتی درباره فضیلت سوره‌ها و
آیات قرآن کریم اشاره شده و سپس به عده‌ای که گمان می‌کنند
قرائت قرآن کریم برای اموات سودی دربردارد حمله می‌کند و تاکید می‌کند که قرآن برای زندگان نازل شده است و نفعی برای اموات و یا تاثیری در شفای
امراض بدن و جسمانی ندارد، در عین حال بسیاری از مردم قرآن را برای مردگان مفید دانسته و از تاثیر آن در اصلاح زندگی زندگان غافلند و حال آنکه قرآن کتاب زندگی است و حاوی دستور العمل‌های ارزنده‌ای برای زندگان می‌باشد. مؤلف در فصل اول کتاب فتاوای
شیخ محمود شلتوت را در تایید دیدگاه خود ذکر می‌کند و به
هدف نزول قرآن از دیدگاه قرآن کریم که همانا
هدایت به حق و خارج ساختن مردم از
ظلمت و تاریکی
باطل است اشاره می‌کند و آیاتی که امر به
تدبر و تفکر در قرآن را یادآور می‌شوند ذکر می‌کند. همچنین به فضیلت قرائت قرآن و فضیلت برخی سوره‌ها و آیات آن اشاره می‌کند.
علل رویگردانی مردم از قرآن یکی دیگر از بخشهای کتاب است که در آن اعراض کنندگان را به چند دسته تقسیم می‌نماید. فصل دوم کتاب به
محاجه قرآن کریم با مادی گرایان و
اهل کتاب اختصاص یافته است و در آن به ذکر براهین و استدلالات قرآنی در مقام پاسخ گویی به
یهودیان و
مسیحیان پرداخته شده است. فصل سوم کتاب به امثال در قرآن کریم اختصاص یافته است. در این فصل ابتدا مقداری درباره معجزات، مراد از
معجزه ، ویژگی‌های معجزات عمومی،
اختلاف معجزات و غیره بحث شده و سپس وارد موضوع اصلی کتاب یعنی مبحث «امثال» شده است. در این قسمت ابتدا ماهیت و حقیقت «مثل» توضیح داده شده و سپس دیدگاه عالمان علوم
بلاغت و فقهاء درباره امثال بیان شده است و در ادامه به بیان مثل‌های قرآنی که در آیات متعدد قرآن کریم پراکنده است، پرداخته شده است. امثال قرآنی ویژگی‌های دارند که برخی از آنها عبارتند از: ۱-
دقت تصویر همراه با
آشکار کردن عناصر مهم صورت تمثیلی. ۲- تصویر پویا، گویا و زنده که ابعاد مکانی و زمانی برخوردار است. ۳- تنوع در ارائه امثال. ۴- گاهی بخش‌هایی از مثل قرآنی بر اساس اعتماد به تیزهوشی اهل
استنباط حذف می‌شود و گاهی نیز بخش‌هایی از ممثل له و غیره.
مؤلف مقدمه‌ای کوتاه بر کتاب نگاشته و کل کتاب را در سه فصل تنظیم کرده است: فصل اول درباره وظیفه اصلی قرآن که همان هدایت مردم به
حق و حقیقت است اشاره می‌کند. سپس به نقد دیدگاههائی که معتقد به بهره مند شدن اموات از قرائت قرآن هستند می‌پردازد. پس از آن به بیان بدعت‌هایی که درباره قرآن صورت گرفته، هدف از نزول قرآن، وجوب اطاعت از خدا و
پیامبر ، فرمان به اندیشیدن در قرآن، فضائل قرائت سور و آیات قرآنی و غیره، پرداخته شده است. در فصل دوم درباره
احتجاج قرآن کریم با مادیون و
اهل کتاب بحث شده و در فصل پایانی کتاب درباره امثال در قرآن کریم مطالبی بیان شده است.
این کتاب توسط شیخ علی احمد عبد العال الطهطاوی تهیه و تدوین شده و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۲۸۸ صفحه در
سال ۱۴۲۵ هجری برای اولین بار توسط «دار الکتب العلمیة» بیروت به چاپ رسیده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
