علی بن محمدرضا کاشف‌الغطاء
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شیخ علی
کاشف الغطاء از
فقها و ادبای مبرز
شیعه عراق در
قرن سیزدهم و چهاردهم هجری بوده است.
او فرزند
شیخ محمدرضا و از خاندان معروف به
علم و
دانش «
کاشف الغطاء» بود. در حدود ۱۲۶۸ ق در
نجف اشرف به
دنیا آمد و در خانواده
فقاهت و ریاست دینی پرورش یافت. وی نخست دانش‌های ابتدایی را آموخت و سطوح را در محضر فضلای خانواده و دیگران فراگرفت. به ادبیات دلبستگی و در آن برتری یافت. او بسیار تیزهوش بود و حافظه‌ای قوی داشت که وی را از دیگران متمایز می‌ساخت.
شیخ علی در ۱۲۹۵ ق به
ایران مهاجرت کرد و مدتی در
اصفهان اقامت گزید و به
شیراز،
تهران و
خراسان سفر کرد و هشت سال در سیر و سفر گذراند تا اینکه در ۱۳۰۲ ق به عراق بازگشت. در آن مدت و در خلال سفرهایش به شهرهای مختلف با علما و بزرگان آنجا ارتباط یافت و محافل آنان را از
شعر و نثر سودمند و بی نظیرش سرشار ساخت. او گفتگوهای علمی این جلسات و شنیده‌ها و دیده‌ها و داستان‌ها را افزون بر اطلاعاتی که از بزرگان خاندانش آموخته بود، تنظیم و تدوین کرد. خاندان
کاشف الغطاء در میان گروه‌های گوناگون مردم عراق و ایران و دیگر شهرهای مسلمان نشین و نیز نزد پادشاهان، امیران و بزرگان، جایگاه بلندی داشت. او دیگر افراد این خاندان، مراوده و دوستی استواری با حکام ترک بغداد به ویژه با سری پاشا که در ۱۳۰۶ ق به حکومت عراق منصوب شد، داشتند. سری پاشا مردی ادیب بود و به بزرگان علم و ادب و از جمله
شیخ علی
کاشف الغطاء علاقه داشت و پس از انتقال وی به دیار بکر،
کاشف الغطاء نیز به آن شهر رفت و مدتی را در آنجا گذراند و سپس به
حجاز،
سوریه و
هند مسافرت کرد که این سفر چهار سال به طول انجامید. در این سفر مجموعه‌های زیادی از کتب خطی و چاپی در علوم و فنون گوناگون و ادبیات گرد آورد و با خود به همراه آورد که در هیچ یک از کتابخانه‌های عراق وجود نداشت.
وی مورد احترام و اعتماد مراجع و علمای عراق بود. و در روز ۲۲
جمادی الثانی ۱۳۳۶ ق، آیت‌الله یزدی جلسه‌ای در منزل خود با حضور رهبران قیام نجف تشکیل داد تا برای رفع
محاصره نجف توسط قوای انگلیس مذاکره کند و برای این کار هیاتی را برگزید که
شیخ علی
کاشف الغطاء و برادرش و
شیخ جواد جواهری از اعضای آن بودند. آنان با مقامات انگلسی در
کوفه دیدار کردند اما نتیجه‌ای نگرفتند.
در اثنای اجرای طرح نوع حکومت عراق، او و
شیخ عبدالکریم جزایری با ارسال پیام‌های کتبی از
شیخ خزعل (حاکم خوزستان) برای نامزدی حکومت عراق دعوت کردند.
کاشف الغطاء از بزرگان علمای نجف و از مشاهیر آنان و دارای شان و احترام خاصی نزد گروه‌های مختلف مردم و امرا در شهرها و غیره بود. او از
شیخ مهدی کاشف الغطاء شیخ راضی نجفی،
شیخ جعفر شوشتری،
شیخ محمدحسن مامقانی، و
شیخ محمدجواد محیی الدین اجازه روایت داشت. وی در صبح روز اول
محرم ۱۳۵۰ ق در گذشت و در نهایت احترام تشییع شد و در مقبره خانوادگی
دفن گردید.
او تالیفات و تصنیفات فراوانی دارد که از جمله آنهاست: الحصون المنیعه فی طبقات الشیعه، الدرجات الرفیعه فی طبقات الامامیه من الشیعه، سمیر الحاضر و انیس المسافر، النوافح القبریه فی المآثر السریه، نهج الصواب فی المکاتب و الکتابه و الکتاب.
دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام، فرهنگنامه علمای مجاهد، برگرفته از مقاله «شیخ علی کاشف الغطاء».
