علی بن آبان آل‌مهلب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
علی بن آبان مهلبی، از شخصیت‌های خاندان
آل‌مهلب می‌باشد؛ این
خاندان، خاندانی اصالتا ایرانی منسوب به
مهلّب بن ابی‌صُفره بوده، که در اوایل ظهور
اسلام برآمد و لااقل تا
سده ۷قمری/۱۳میلادی امیران، وزیران، شاعران و دانشمندانی از آن برخاستند.
علی بن آبان مهلبی (۲۷۲ق/۸۸۵م)، یکی از مشهورترین افراد
آل‌مهلب است که در سدۀ ۳ق/۹م در جنبش زنگیان و بردگان واسط و
بصره بر ضد نظام خلافت به سرکردگی
صاحب‌الزنج نقش بس مهمی داشت. از روزگار او پیش از پیوستن به صاحب‌الزنج آگاهی در دست نیست. در سال ۲۵۵ق/۸۶۹م که علی بن محمد بن عبدالرحیم که سپس به صاحب‌الزنج معروف شد، از
بحرین وارد بصره گشت، گروهی از جمله علی بن آبان و دو برادرش محمد و خلیل به او پیوستند.
علی بن آبان ۱۵ سال در کنار صاحب‌الزنج به
جنگ با نیروهای خلیفه پرداخت تا سرانجام در سال ۲۷۰ق/۸۸۳م پس از
قتل صاحب‌الزنج به سپاه
موفق عباسی تسلیم شد. او را به
بغداد بردند و به زندانش افکندند. در سال ۲۷۲ق/۸۸۵م که زنگیان واسط دوباره به پا خاستند. علی بن آبان به دستور موفق در
زندان به قتل رسید.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌مهلب»، ج۲، ص۴۷۳.
