علم الهی (دیدگاه امام خمینی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امام خمینی علم الهی را
انکشاف اشیاء برای ذات، به صورت بسیط و
تفصیلی می‌داند و علم الهی را از صفات ثبوتی حق‌تعالی می‌داند.
امام خمینی
علم الهی را
انکشاف اشیاء برای ذات، به صورت بسیط و
تفصیلی می‌داند
و علم الهی را از صفات ثبوتی حق‌تعالی می‌داند و کلام حکما را مبنی بر اینکه علم از مقوله جوهر یا عرض یا کیف نفسانی یا انفعالی باشد نقد می‌کند و علم را متحد با ذات می‌داند که این علم عین ذات اوست و در عین بساطت و وحدت، همه اشیاء به
تفصیل معلوم آن ذات هستند و چون ذات حق‌تعالی وجودی صرف است، علم و شهود او نیز علم شهودی تام است.
ایشان ارجاع بعضی صفات به صفات دیگر را نمی‌پذیرد؛ زیرا لازمه آن این است که حق‌تعالی درذات‌خود خالی از بعضی صفات باشد. ایشان در اثبات علم حق‌تعالی به ماسوی ذات به دو طریق فلسفی و عرفانی پرداخته است که در طریق فلسفی، نتیجه آن
کشف تفصیلی علم در عین علم بسیط اجمالی است
به‌گونه‌ای که در مرتبه ذات تمام کثرات و وجودات بر او معلوم و
مکشوف است؛ زیرا او صرف الوجودی است که جامع همه کمالات وجود است و هیچ وجودی از حیطه علم حق غایب نیست.
امام خمینی یکی از راه‌های اثبات علم حق‌تعالی را از راه سبب فاعلی می‌داند که علم به سبب و
علت تامه شیء مستلزم علم به شیء است و حق‌تعالی علم به خود (که سبب همه موجودات است) دارد؛ ازاین‌رو علم به مسببات، یعنی موجودات نیز دارد؛ اما بر مبنای عرفانی معتقد است برای حق‌تعالی مراتب مختلفی از علم است. در ذات و مرتبه احدیت، علم به‌صورت بسیط و غیر متمایز موجود است، اما در واحدیت، علم به
تفاصیل اسما و صفات و لوازم و صور آنها یا
اعیان ثابته حاصل است و اگر این علم بسیط در حضرت ذات نبود، هرگز حضرت واحدیت و اعیان ثابته‌ای که در حضرت علمیه است و نیز به‌تبع این اعیان، اعیان خارجی محقق نمی‌شد.
•
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
