علائم وقف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
علائم وقف به نشانه‌های بیانگر
جواز ، عدم جواز، اولویت یا لزوم وقف اطلاق می‌شود.
رعایت موارد وقف و وصل از مهم‌ترین بخش‌های علم
قرائت و
تجوید به شمار می‌رود و چون شناخت محل‌های آن منوط به یاد گرفتن دستور
زبان عربی است و دانستن آن برای همگان ممکن نیست، در علم قرائت برای وقف‌های مختلف
علائمی مشخص شده است تا هنگام قرائت قرآن، به معنا آسیبی نرسد.
برخی از
علائم وقف عبارتند از:
«م:» علامت وقف لازم، یعنی وقف بر آن کلمه لازم است و اعاده کلمه موقوف علیها
جایز نیست؛ مثل: (انهم اصحاب النار (م) الذین یحملون العرش…).
«ط:» نشانه
وقف مطلق است؛ یعنی وقف بر آن کلمه و آغاز کردن از بعد آن در تمام موارد و نزد همه قاریان خوب است. البته اگر به وصل خوانده شود، معنای کلام تغییر نمی‌کند؛ مثل: (ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء (ط) والله ذو الفضل العظیم).
«ج:» علامت
وقف جایز ؛ یعنی وقف بر آن کلمه جایز و بهتر است، وصل هم مانعی ندارد؛ مانند: (هو مولیکم (ج) فنعم المولی و نعم النصیر).
«ز:» نشانه وقف مجوز؛ یعنی وقف بر آن کلمه تجویز شده و شروع کردن از بعد آن هم بدون اعاده موقوف علیها روا است؛ ولی وصل بهتر است؛ مثل: (تبارک الذی بیده الملک (ز) و هو علی کل شی ء قدیر).
«ص:» علامت
وقف مرخص ؛ یعنی در صورت طولانی شدن کلام و وفا نکردن نفس برای رسیدن به محل وقف یا خواندن تمام
آیه ، چنانچه معنای آن به خوبی مفهوم شود، رخصتی برای وقف موجود است که در این صورت، اعاده کلمه موقوف علیها لازم نیست و در غیر این صورت و در حال اختیار به وصل خوانده می‌شود؛ مثل: (قل انما العلم عندالله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و انما انا نذیر مبین).
«لا:» نشانه نفی جواز وقف است و اگر بر اثر تنگی
نفس و غیره پیش از تمام شدن مطلب و
کلام ، ناچار به وقف شود، اعاده موقوف علیها از محل مناسب لازم است؛ مانند: (ولقد ارسلنا موسی بایاتنا و سلطان مبین (لا) الی فرعون و
هامان).
علاوه بر رموز مذکور، متاخران
علائم دیگری نیز مانند: صل، صلی، صق، صب، جه، ک، قف، قلا و قفه و… برای وقف شمرده‌اند.
رموز متاخرین.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «علائم وقف».
