عقد الدرر فی اخبار المنتظر (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عقد الدرر فی اخبار المنتظر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به
زبان عربی نوشته
یوسف بن یحیی بن علی بن عبدالعزیز
مقدسی شافعی سلمی از علمای
قرن هفتم می‌باشد.
اثر، مجموعه‌ای روایی درباره
مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و خصوصیات ظاهری، باطنی و اخلاقی ایشان، نشانه‌های پیش از
ظهور و دوران پس از ظهور آن حضرت است.
مولف در مقدمه،
فساد دوران و زمانه، یاس و نا امیدی همفکران و معاصرین از اصلاح امور، زیاد شدن
فتنه‌ها و مهلکات، از بین رفتن
برکت، علنی شدن
گناهان و امید به اینکه حالا زمان خروج
امام مهدی علیه‌السّلام است، سبب تالیف ذکر می‌کند و همچنین از انگیزه‌های دیگر نگارش از جمله نقد و رد کسانی که منکر
اندیشه مهدویت و کسانی که این نظریه را مطرح نموده‌اند،
مهدی علیه‌السّلام کسی جزء همان
عیسی بن مریم سلام‌الله‌علیهم نیست، بیان می‌دارد.
اندیشه
جهانی شدن در متون جدید و قدیم اسلامی یا دعوت به
مکتب جهانی، از
آیات قرآن استفاده می‌شود. طبق
آیات قرآن،
دین مبین اسلام،
دین تمام مردم جهان و دین
جامعه جهانی است.
خداوند وعده فرموده که سرانجام این
آئین پاک را بر همه
ادیان پیروز می‌گرداند و نظام جهان را بر پایه
ایمان به
خدا،
احکام اسلام و برنامه‌های جاوید
قرآن استوار می‌سازد.
علاوه بر این، آیاتی دیگر نیز در قرآن وجود دارد که موضوع
حکومت جهانی صالحان در روی زمین دلالت دارد و اینکه حکومت در زمین بر عهده صالحان و مستضعفان می‌باشد. طبق این
وعده الهی در هر عصر و زمان پایه‌های ایمان و
عمل صالح در میان
مسلمانان مستحکم شود، آن‌ها صاحب حکومتی ریشه دار و پرنفوذ خواهند شد.
این وعده الهی در
آیه دیگر مورد تاکید قرار گرفته و آمده: ما در
کتاب زبور که بعد از
کتاب (
تورات)
موسی نازل شد، نوشتیم و مقدر کردیم وارثان و حاکمان زمین، بندگان صالح و نیکوکار خواهند بود. و این نویدها و وعده‌ها الهی هرگز تخلف پذیر نیست، ان الله لایخلف المیعاد. حال این سوال مهم مطرح می‌شود، خداوند این حکومت و
مکتب جهانی که وعده آن را داده، به دست چه کسی محقق خواهد نمود؟ زمان تحقق این
بشارت و نوید قرآنی چه موقعی است؟ آیا برای این نزدیک بودن وعده الهی نشانه‌هایی و علائمی بیان شده است؟ مولف با ساماندهی اثر خود در دوازده باب درصدد پاسخ گویی به این سوالات از طریق جمع آوری
روایات اهل سنت است. بر مبنای پژوهش مولف، تشکیل
حکومت جهانی و
جهانی شدن
مکتب اسلام با قیام آخرین
حجت خدا مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف محقق خواهد شد.
مولف در نگارش اثر از
احادیث و
اخبار، نقل قول‌هایی از
علمای اهل سنت و هم چنین آثاری که دانشمندان اهل سنت در رابطه با
امام زمان علیه‌السّلام تالیف نموده‌اند، سود جسته است و کاملا روش او سبقه نقلی دارد.
ایشان ابتدا از احادیثی که در
صحیح بخاری و
صحیح مسلم نقل شده، هر باب را شروع می‌کند و در ادامه از
مستدرک حاکم نیشابوری،
مسند احمد،
سنن ابی داود،
ابن ماجه،
نسائی،
ترمذی به ترتیب نقل اخبار می‌کند. آنچه در باب نقل احادیث باید متذکر شد، اکثر نقل مولف از احادیث صحیح مسلم می‌باشد و از صحیح بخاری بطور قلیل حدیث نقل نموده است.
ایشان همچنین از
کتب تفسیری؛ از جمله تفسیر
ابن جریر طبری، ابو اسحاق
احمد بن محمد ثعلبی و
کتب الملاحم و الفتن از جمله ابوعبدالله
نعیم بن حماد مروزی،
ابونعیم عبدالله اصفهانی و
ابن منادی و
کتب تاریخ
انبیاء و
کتب مسالک و ممالک؛ از جمله
خرداذبه و
ابن قتیبه دینوری و
ابو العباس احمد بن یحیی در نگارش اثر سود جسته است. روش ایشان در نقل احادیث، حذف
سلسله سند روایت می‌باشد و از آوردن هر گونه توضیح و تعلیل از جانب خود، خودداری نموده است.
بر مبنای باب اول این اثر، امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از نسل
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و خاندان اوست و
نام و
کنیه ایشان، همانند نام و کنیه
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌باشد. در ابواب دیگر از ویژگی‌های ذاتی و اخلاقی ایشان
، کرامات امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، مقام و منزلت و جوانمردی وی، فتوحات و پیروزی‌ها و شیوه‌های جنگی او، نمازخواندن حضرت مسیح علیه السلام، در پشت سر او، مدت حکومت و حیات ایشان و در بخش دیگر از عدالت گستری و رفتار و سلوک حضرت بحث می‌شود. و در آخر از نشانه‌ها و
علائم پیش از ظهور و در ادامه از حوادث و
فتنه‌های عصر ظهور و پس از
شهادت ایشان سخن به میان می‌آید.
در مقدمه که توسط عبدالفتاح محمد الحلو محقق اثر به رشته تحریر درآمده، مطالبی در خصوص
کتب الملاحم و الفتن که قبل از مولف نگارش یافته، به اختصار اطلاعاتی ارائه می‌دهد و در ادامه به معرفی مولف و
کتاب حاضر می‌پردازد و در آخر به
نسخه شناسی اثر پرداخته است. نسخه‌ای که اصل قرار گرفته و بقیه نسخ با آن مقابله شده،
کاتب آن زین العابدین سلیمان عباسی ازهری به سال ۹۱۰ ق که در
کتاب خانه برلین نگهداری می‌شود، می‌باشد. نسخ دیگر مربوط به سال ۹۵۳ ق با رمز «ق» که در
کتاب خانه رضوی مشهد می‌باشد و دو نسخه دیگر یکی مربوط به سال ۱۱۰۶ ق با رمز «ب» و دیگری به سال ۹۹۳ ق و با رمز «س» است که اختلاف نسخ در پاورقی‌ها ذکر شده است. اما اثر دارای تعلیقه‌هایی از آقای نظری منفرد می‌باشد که در پاورقی‌ها توضیح برای اشکالی که وارد شده یا رفع
ابهام در خصوص افراد و مطالبی که در متن آمده، می‌باشد و با این () در متن مشخص شده است.
اثر فاقد هرگونه فهرست می‌باشد.
پایگاه اطلاع رسانی سراسری اسلامی (پارسا)، ۱۳۸۸، امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در آینه قلم، قم، موسسه اطلاع رسانی مرجع.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
