عفو بنی اسرائیل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عفو و گذشت از غیر خائنان
بنی اسرائیل ،
عفو و گذشت از خطاهای بنی اسرائیل و
عفو گناه گوساله پرستی بنی اسرائیل، نعمتی شایسته
ستایش از طرف خداوند بود.
عفو گناه
گوساله پرستی بنی اسرائیل ، نعمتی شایسته
ستایش از طرف خداوند بود: «واذ وعدنا موسی اربعین لیلة ثم اتخذتم العجل من بعده وانتم ظــلمون• ثم
عفونا عنکم من بعد ذلک لعلکم تشکرون» و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که با موسی
چهل شب وعده گذاردیم (و او به میعادگاه برای گرفتن فرمانهای الهی آمد) سپس شما گوساله را (معبود خود) انتخاب نمودید در حالی که با این کار (به خود)
ستم می‌کردید• سپس شما را بعد از آن بخشیدیم، شاید
شکر این
نعمت را بجا آورید.
در
در منثور است، که
علی علیه‌السّلام در ذیل آیه : «و اذ قال موسی لقومه یا قوم انکم ظلمتم انفسکم» الخ، فرمود: بنی اسرائیل از
موسی علیه‌السّلام پرسیدند:
توبه ما چیست؟ فرمود: بجان هم بیفتید، و یکدگر را بکشید، پس بنی اسرائیل کاردها برداشته،
برادر برادر خود را، و
پدر فرزند خود را بکشت، و باکی نکرد از اینکه چه کسی در جلو کاردش می‌آید، تا هفتاد هزار نفر کشته شد، پس خدایتعالی بموسی
وحی کرد: بایشان دستور ده : دست از کشتار بردارند، که خدا هم کشته‌ها را آمرزید، و هم از زنده‌ها درگذشت.
تقاضای مشاهده حسی خداوند، از جمله ظلمهای بنی اسرائیل بوده که خداوند متعال آن را مورد
عفو قرار داده است: «یسـلک اهل الکتـب ان تنزل علیهم کتـبا من السمآء فقد سالوا موسی اکبر من ذلک فقالوا ارنا الله جهرة فاخذتهم الصعقة بظلمهم...»
اهل کتاب از تو تقاضا می‌کنند کتابی از آسمان (یکجا) بر آنها نازل کنی (در حالی که این بهانه‌ای بیش نیست) آنها از موسی بزرگتر از این را خواستند و گفتند خدا را آشکارا بما نشان بده، و به خاطر این ستم
صاعقه آنها را فرو گرفت، سپس گوساله (سامری) را پس از آنهمه دلایل روشن که برای آنها آمد (به خدائی) انتخاب کردند ولی ما آنها را
عفو کردیم و به موسی برتری آشکاری دادیم.
در پاسخشان فرمود: (از موسی بزرگتر از این را خواستند) یعنی بزرگتر از آنچه که از تو خواستند، زیرا از تو خواستند کتابی از
آسمان برایشان نازل کنی ولی از موسی علیه‌السّلام خواستند که خدا را نشان بدهد و گفتند: «ارنا الله جهرة» یعنی خدا را بطور
آشکار به ما نشان بده، بطوری که با چشمان خود او را ببینیم و این نهایت درجه
طغیان و هذر و جهلی است که
انسان بدان مبتلا می‌شود.
قرآن کریم در مورد ماموریت
پیامبر صلی الله علیه وآله، برای
عفو و گذشت از غیر خائنان بنی اسرائیل چنین می فرماید: «فبما نقضهم میثـقهم لعنهم وجعلنا قلوبهم قـسیة یحرفون الکلم عن مواضعه ونسوا حظا مما ذکروا به ولاتزال تطلع علی خآئنة منهم الا قلیلا منهم فاعف عنهم واصفح ان الله یحب المحسنین» اما بخاطر پیمان شکنی، آنها را از
رحمت خویش دور ساختیم و دلهای آنها را سخت و سنگین نمودیم (تا آنجا که) سخنان (خدا) را از مورد خود
تحریف می‌کنند و بخشی از آنچه را به آنها گوشزد شده بود فراموش کردند و هر زمان به خیانتی (تازه) از آنها آگاه می‌شوی، مگر عده کمی از آنها، ولی از آنها در گذر و صرف نظر کن که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد.
آیا منظور آن است که از گناهان پیشین این اقلیت
صالح صرفنظر کند! و یا از
اکثریت ناصالح، ظاهر
آیه ، احتمال دوم را تقویت میکند، زیرا اقلیت صالح خیانتی نکرده‌اند که مشمول
عفو شوند، ولی بطور مسلم این گذشت و
عفو در مورد آزارهائی است که به شخص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم رسانیدند نه در مسائل هدفی و اصولی
اسلام که در آنها گذشت معنی ندارد.
مقصود از ضمیر «عنهم» تنها گروه غیر خائن است.
توصیف ماموریت پیامبر صلی الله علیه وآله، برای
عفو و گذشت از خطاهای بنی اسرائیل اینگونه می باشد: «ولقد اخذ الله میثـق بنی اسرءیل... • فبما نقضهم میثـقهم لعنهم وجعلنا قلوبهم قـسیة یحرفون الکلم عن مواضعه ونسوا حظا مما ذکروا به ولاتزال تطلع علی خآئنة منهم الا قلیلا منهم فاعف عنهم واصفح...» خدا از بنی اسرائیل
پیمان گرفت، ...• اما بخاطر پیمان شکنی، آنها را از رحمت خویش دور ساختیم و دلهای آنها را سخت و سنگین نمودیم (تا آنجا که) سخنان (خدا) را از مورد خود تحریف می‌کنند و بخشی از آنچه را به آنها گوشزد شده بود فراموش کردند و هر زمان به خیانتی (تازه) از آنها آگاه می‌شوی، مگر عده کمی از آنها، ولی از آنها در گذر و صرف نظر کن که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد.
طبق یک قول ضمیر «عنهم» به همه بنی اسرائیل برمی گردد یعنی اگر آنان توبه کرده و
جزیه دادند عفوشان کن.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۳۸۱، برگرفته از مقاله «عفو بنی اسرائیل».
