عصا (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

عصا: (هیَ عَصایَ)
عصا: به معنی «چوب یا چوبدستی» است.
این کلمه، در آیه مورد بحث درباره موسی (علیه‌السّلام) و معجزه او آمده است. بدون شک پیامبران برای اثبات ارتباط خود با خدا نیاز به معجزه دارند وگرنه هرکس می‌تواند دعوی پیامبری کند، بنابراین شناخت پیامبران راستین از دروغین جز از طریق معجزه میسر نیست.
موسی پس از دریافت فرمان نبوت سند آن را نیز دریافت داشت. خداوند از موسی سؤال کرد:
موسی از آنجا که شاید فکر می‌کرد تنها گفتن «این عصای من است» کافی نباشد، بلکه بازگو کردن آثار و فواید آن است، اضافه کرد: من برآن تکیه می‌کنم و برگ درختان را با آن برای گوسفندانم فرو می‌ریزم. البته پیداست، عصا برای صاحبان آن فواید دیگری دارد، گاهی از آن به عنوان یک وسیله دفاعی در مقابل حیوانات موذی و دشمنان استفاده می‌کنند، گاهی در بیابان سایبان به توسط آن می‌سازند، گاه ظرف به آن بسته و از نهر عمیق، آب می‌کشند.

---

به موردی از کاربرد عصا در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - عصا (آیه ۱۸ سوره طه)

(قَالَ هِیَ عَصَایَ اَتَوَکَّاُ عَلَیْهَا وَاَهُشُّ بِهَا عَلَی غَنَمِی وَلِیَ فِیهَا مَآرِبُ اُخْرَی)
(گفت: «این عصای من است؛ بر آن تکیه می‌کنم، برگ درختان را با آن برای گوسفندانم فرو می‌ریزم و من در آن منافع دیگری نیز دارم.»)

۱.۲ - عصا در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
عصا معنایش معروف است و از نظر لغت در حکم مؤنث است و کلمه اتوکؤ از مصدر توکی است که به معنای اعتماد و تکیه دادن است و کلمه هش به معنای چوب زدن به درخت برای ریختن برگ آن است تا گوسفندان آن را بخورند و کلمه مارب جمع ماربه است، که راء آن با هر سه صدا خوانده می‌شود و به معنای احتیاج است و مراد از اینکه گفت: مرا در آن ماربی (حوائجی) دیگر است این است که این عصا حوائجی دیگر از من بر می‌دارد و معنای آیه روشن است و اگر موسی در پاسخ خدای تعالی پر گویی کرد و به ذکر اوصاف و خواص عصایش پرداخت، می‌گویند بدین جهت بود که مقام اقتضای آن را داشت، چون مقام خلوت و راز دل گفتن با محبوب است و با محبوب سخن گفتن لذیذ است، لذا نخست جواب داد که این عصای من است، سپس منافع عمومی آن را بر آن مترتب کرد، نکته اینکه گفت این عصای من است هم همین بوده است.

---