عدالت گواهان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از شرایط
گواهان که در
آیات قرآن به آن اشاره شده «
عدالت» است.
عدالت، از شرايط گواهان:
۱. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ
شُهَداءَ لِلَّهِ وَ لَوْ عَلى أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيراً فَاللَّهُ أَوْلى بِهِما فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوى أَنْ تَعْدِلُوا وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيراً؛
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! همواره و هميشه قيام به
عدالت كنيد. براى خدا گواهى دهيد، اگر چه به زيان شما، يا
پدر و
مادر و نزديكانتان بوده باشد! چرا كه اگر او (كسى كه گواهى شما به زيان اوست)
غنی يا
فقیر باشد، خداوند سزاوارتر است كه از آنان حمايت كند. بنابراين، از هوا و هوس پيروى نكنيد؛ كه منحرف خواهيد شد. و اگر حق را
تحریف كنيد، و يا از اظهار آن، اعراض نماييد، خداوند به آنچه انجام مى‌دهيد، آگاه است.»
۲. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ
شُهَداءَ بِالْقِسْطِ وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى ...؛
اى كسانى كه
ایمان آورده‌ايد! همواره براى خدا قيام كنيد، و از روى
عدالت، گواهى دهيد.
دشمنی با جمعيّتى، شما را به گناه و ترك
عدالت نكشاند.
عدالت پيشه كنيد، كه به
پرهیزگاری نزديكتر است....»
۳. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا
عَدْلٍ ...؛
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه مرگ يكى از شما فرا رسد، در موقع وصيّت بايد از ميان شما، دو نفر
عادل را به
شهادت بطلبد....»
۴. «فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ أَشْهِدُوا ذَوَيْ
عَدْلٍ مِنْكُمْ وَ أَقِيمُوا
الشَّهادَةَ لِلَّهِ ...؛
و چون
عدّه آنها به پايان نزديك شود، يا آنها را بطرز شايسته‌اى نگه داريد يا بطرز شايسته‌اى از آنان جدا شويد؛ ودو مرد
عادل از خودتان را گواه گيريد؛ و
شهادت را براى خدا برپا داريد....»
عدالتِ گواهانِ بر دين و
مبادلات، از شرايط صحّت گواهى:
۱. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا تَدايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ ... وَ
اسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ ... مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ
الشُّهَداءِ ...؛
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه بدهى مدّت‌دارى به خاطر وام يا داد و ستد به يكديگر پيدا كنيد، آن را بنويسيد. ... و دو نفر از مردان
عادل خود را بر اين حقّ
شاهد بگيريد... از كسانى كه مورد رضايت و اطمينان شما هستند، انتخاب كنيد! ....» منظور از «ممّن ترضون من
الشّهداء» رضايت به
عدالت شاهدان است.
۲. «وَ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ... وَ لا تَقْبَلُوا لَهُمْ
شَهادَةً أَبَداً وَ أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ؛
و كسانى كه زنان
پاکدامن را به زنا متهم مى‌كنند... و شهادتشان را هرگز نپذيريد؛ و آنها همان فاسقانند.»
عدالت گواهان، از شرايط گواهى بر رجوع شوهر به همسر مطلّقه رجعيّه خويش:
«يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَ أَحْصُوا الْعِدَّةَ ... • فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ أَشْهِدُوا ذَوَيْ
عَدْلٍ مِنْكُمْ وَ أَقِيمُوا
الشَّهادَةَ لِلَّهِ ...؛
اى پيامبر! هر زمان خواستيد زنان را طلاق دهيد، در زمان عدّه، (در زمانى كه از
عادت ماهانه پاك شده و با آنها نزديكى نكرده باشيد)، آنها را طلاق گوييد و حساب عدّه را نگه داريد... و چون عدّه آنها به پايان نزديك شود، يا آنها را بطرز شايسته‌اى نگه داريد يا بطرز شايسته‌اى از آنان جدا شويد؛ ودو مرد
عادل از خودتان را گواه گيريد؛ و
شهادت را براى خدا برپا داريد....»
عدالت گواهان، از شرايط گواهى بر
طلاق:
«يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ .... • ... أَوْ فارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ أَشْهِدُوا ذَوَيْ
عَدْلٍ مِنْكُمْ ...؛
اى پيامبر! هر زمان خواستيد زنان را طلاق دهيد، ... يا بطرز شايسته‌اى از آنان جدا شويد؛ ودو مرد
عادل از خودتان را گواه گيريد....»
عدالت گواهان، از شرايط گواهى بر
وصیّت:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا
عَدْلٍ مِنْكُمْ ...؛
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه مرگ يكى از شما فرا رسد، در موقع وصيّت بايد از ميان شما، دو نفر
عادل را به
شهادت بطلبد....»
سقوط شرط
عدالت براى
شهود وصيّت، در صورت
سفر و نبود
مسلمان عادل:
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا
عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ ...؛
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هنگامى كه مرگ يكى از شما فرا رسد، در موقع وصيّت بايد از ميان شما، دو نفر
عادل را به
شهادت بطلبد؛ يا اگر مسافرت كرديد، و مصيبت مرگ شما فرا رسيد....»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۵، ص۴۳، برگرفته از مقاله «شرایط گواهان (عدالت)».
