• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عدالت در انتقام (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


در آیات قرآن به رعایت عدالت در انتقام سفارش شده است.


لزوم رعايت عدالت در انتقام از ستمگران:
«وَجَزَاء سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ؛
[۱] شوری/سوره۴۲، آیه۴۰.    
كيفر بدى، مجازاتى است همانند آن؛ ولى هر كس عفو و اصلاح كند، پاداش او باخداست؛ به يقين او ستمكاران را دوست ندارد.»
[۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۴۶۴- ۴۶۷.    
[۳] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۹۴.    
[۴] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۵۷.    
[۵] فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، ج۶، ص۳۷۴.    


تجاوز و زياده روى ستم‌ديده در انتقام از ظالم، سبب قرار گرفتن در زمره ستمگران:
«وَجَزَاء سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ؛
[۶] شوری/سوره۴۲، آیه۴۰.    
كيفر بدى، مجازاتى است همانند آن؛ ولى هر كس عفو و اصلاح كند، پاداش او باخداست؛ به يقين او ستمكاران را دوست ندارد.»

امام‌ خمینی عدالت را حد وسط و عامل تعدیل قوه عملیه و تهذیب آن می‌داند و در اصطلاح عرفانی عدالت مطلقه را استقامت در همه فضایل باطنی و ظاهری روحی و قلبی و نفسی و جسمی می‌داند که مختص انسان کامل است و او مظهر همه اسمای الهی و مربوب اسم اعظم الله است و چه در تجلیات معارف الهی و چه توحید و در عقاید و حقایق ایمانی و چه در اخلاق نفسانی از عدالت و استقامت برخوردار است.
[۷] خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۴۷-۱۵۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    

ایشان عدالت را سبب رسیدن انسان به مرتبه انسانیت می‌داند که در آن همه قوای او تعدیل شده‌ است
[۸] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۶۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
و معتقد است اگر انسان قوای خود را تعدیل کند و آن را تابع روحانیت، عقل و میزان شریعت سازد، صورت روح و باطن او، صورت مستقیم انسانی می‌شود، اما اگر روحانیت نفس تابع یکی از این قوا شد، صورت ملکوتی نفس تابع آن قوه می‌شود و به شکل حیوان یا شیطان ظهور می‌کند.
[۹] خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۸۳-۲۸۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    

به باور امام‌ خمینی، حرص به دنیا و محبت به آن، قوای انسان را از حال اعتدال خارج می‌کند؛ زیرا فضایل معنوی با حب دنیا جمع نمی‌شود و مفاسد اخلاقی که از حب نفس و جاه پیدا می‌شود، کارهای نفس را از جاده عقل و شرع خارج می‌کند. در مقابل اگر حب دنیا از دل بیرون رود، تمام محاسن اخلاقی در روح وارد می‌شود. به عقیده ایشان طریق سیر انسان کامل، بر اساس عدالت است که خط مستقیم، سیر معتدل و راه انسانیت است، چنان‌که راه خداوند نیز مستقیم است؛ اعتدال حقیقی تنها برای انسان کامل حاصل می‌شود که از آغاز سیر تا منتهای آن هیچ انحرافی ندارد. امام‌ خمینی از عدالت به‌عنوان طریق اعتدال و مستقیمی یاد می‌کند که به حق‌تعالی می‌انجامد. به ‌همین سبب حدّ اعتدال وسطیت حقیقیه دارد.
[۱۰] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۲۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


۱. ↑ شوری/سوره۴۲، آیه۴۰.    
۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۴۶۴- ۴۶۷.    
۳. ↑ طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۹۴.    
۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۵۷.    
۵. ↑ فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، ج۶، ص۳۷۴.    
۶. ↑ شوری/سوره۴۲، آیه۴۰.    
۷. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۴۷-۱۵۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۸. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۶۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۲۸۳-۲۸۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۱۰. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۲۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


• مرکز فرهنگ ومعارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۱۱۳، برگرفته از مقاله «عدالت در انتقام».    
• دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : انتقام | دیدگاه های کلامی امام خمینی | عدالت | موضوعات قرآنی
جعبه ابزار