عبادت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از عناوین و موضوعات مطرح شده در
آیات قرآن، «عبادت» است.
عبادت، نهايت تذلّل و كوچكى است و تنها كسى شايسته و مستحقّ چنين عبادتى است كه نهايت تفضّل و بخشش را داشته باشد و او جز خداوند، كسى نيست.
در اين مقاله آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از مشتقّات «عبد»، «دعاء» و «نسك» استفاده شده است.
امام خمینی عبادت را مطلق ثنای حق‌تعالی می‌داند
و حقیقت معنای عبادت را سرایت دادن ثنای حق تا نشئه عالم مادی و ملکی بدن می‌داند و برای هر یک از مراتب انسانی در این عبادت بهره‌ای برشمرده و معتقد است، همچنان که عقل، بهره‌ای از معارف و ثنای
ربوبیت دارد،
قلب و صدر و بدن نیز بهره‌ای از آن دارد. بهره بدن همین عبادات و نسک است.
و ازآنجاکه ثنای هر کسی فرع معرفت اوست و کسی را توان معرفت ذات پروردگار نیست، پس انسان به حقیقت ثنای او نیز نمی‌تواند قیام کند، چنان‌که کسی نمی‌تواند حقیقت چگونگی عبادت و ثنای معبود را ادراک کند، زیرا آن نیز فرع بر معرفت به ذات، صفات و چگونگی ارتباط
عالم غیب و شهادت است.
بر این مبنا امام خمینی در عبادات قائل است تمامی عبادات از جانب پروردگار، متعین و توقیفی هستند و کسی حق ندارد از پیش خود، عبادتی تشریع و ایجاد کند. البته خداوند به طاعت و عبادت بندگان نیازی ندارد، اما به سبب لطف و رحمت بی‌کرانش، باب عبادت و معرفت خود را با وحی و الهام و انبیاء به روی بندگان گشوده است تا آنان نقص‌های خویش را رفع کنند و به مقدار ممکن تحصیل کمال کنند، بنابراین گشودن باب عبادت یکی از نعمت‌های بزرگی است که تمام موجودات را دربرگرفته و هیچ‌کس نمی‌تواند شکر آن نعمت را به جای آورد.
به باور ایشان بر سالک ضروری است که به مقام ذلت خویش پی برد و به آن همواره توجه کند و در مقام عزت پروردگار نیز بنگرد که هرچه این نظر قوت بگیرد عبادت روحانی‌تر و روح عبادت قوی‌تر می‌شود، همچنین انسان هر‌اندازه از نقصان خود آگاه شود، عبادتش نورانیت می‌یابد و مورد عنایت پروردگار خواهد بود.
پیشینه عبادت (قرآن)،
عبادت خدا (قرآن)،
عبادت غیر خدا (قرآن)،
معبودان باطل (قرآن)،
معبود راستین (قرآن).
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۴۹۸، برگرفته از مقاله «عبادت». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
