عبدالله بن وال تمیمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تمیمی،
عبدالله بن وال، از رهبران معروف
شیعه در
کوفه و از فقهای
عراق بود که در جریان
نهضت حضرت حسین بن علی (علیه‌السّلام) (امام سوم شیعیان) از یاری آن حضرت باز ماند و بعدها در کنار دیگر شیعیان
قیام توابین را راه انداخت.
وی از کسانی بود که در سال ۶ هجری قمری، زمانی که از مخالفت
حسین بن علی (علیه‌السّلام) در
بیعت با «
یزید بن معاویه» حاکم اموی، با خبر شدند اولین نامه را با
سلیمان بن صرد خزاعی و
حبیب بن مظاهر و عده‌ای از شیعیان کوفه، برای امام حسین (علیه‌السّلام) نوشتند و آن حضرت را به کوفه دعوت کردند. متن نامه چنین بود: «بسم الله
الرحمن الرحیم. از سلیمان بن صرد
خزاعی و حبیب بن مظاهر و
عبدالله بن وال (به نقلی وائل) و... به حسین بن علی (علیه‌السّلام). یابن رسول الله، اینک که الحمدالله
معاویه به هلاکت رسید و
مسلمانان از شر او راحت شدند؛ ما
امام و پیشوایی نداریم، به سوی ما توجه کن و به شهر ما قدم رنجه فرما شاید
خداوند برکتی به ما رساند. ما با
نعمان بن بشیر (حاکم کوفه) مخالف هستیم و او را امیر خود نمی‌دانیم و با او همکاری نمی‌کنیم و حتی در
نماز او شرکت نمی‌کنیم، ما منتظر تشریف‌فرمایی شما هستیم و اگر خبر آمدن شما به ما رسد، او را از کوفه بیرون می‌کنیم.»
این نامه را
عبدالله بن وال به همراهی
عبدالله بن مسمع همدانی، در نهایت سرعت و عجله به خدمت آن حضرت برده و تا روز (دهم
رمضان) به
مکه رساندند، لیکن
عبدالله بن وال و جمعی دیگر از شیعیان توجه توفیق حضور در
کربلا و همراهی با امام حسین را یافتند و پس از
واقعه عاشورا خود را به شدت ملامت کرده و منتظر جبران خطای بزرگ خود بودند.
در آغاز دهه ۷۰ هـ. ق، در زمان حکومت
عبدالملک بن مروان (از خلفای
بنی امیه) که شیعیان از فرصت‌هایی استفاده کرد و به دنبال تلاش‌های سال ۶۱ هـ. ق، بعد از
شهادت حسین بن علی (علیه‌السّلام) و یارانش، جلساتی را تشکیل دادند. در این جلسات، بزرگان شیعه در کوفه مانند سلیمان بن صرد
خزاعی و
عبدالله بن وال و دیگران بودند که کار سازماندهی مردم را به عهده گرفتند. سخنرانی‌هایی کرده و تکیه کلام آنها، جبران ظلمی بود که در حق
اهل بیت پیغمبر کرده و حسین بن علی (علیه‌السّلام) را تنها گذاشته بودند و اکنون می‌خواستند با «
توبه» و کشته شدن خویش، آن خطا را، جبران کنند.
عبدالله بن وال در کنار ساماندهی این جلسات، مسئول کمک‌های مالی و مراجعه مردم بود. این جلسات به نهضت و جنبش توابین منجر شد.
توابین در مخالفت با دشمنان امام حسین (علیه‌السّلام) قیام کرده و با سپاه
شام به جنگ پرداختند و می‌خواستند که حکومت را به اهل بیت پیغمبر، واگذار کنند. در این جنگ خونین، روز اول دشمن شکست خورد ولی چون نیروهای بسیار تازه نفس، به آنها ملحق شد روز سوم جنگ، دو فرمانده بزرگ آنان (سلیمان و
مسیب بن نجبه) شهید شدند.
عبدالله بن وال که قرار بود بعد از آن دو، فرمانده سپاه شود، مدتی بعد شهید شد. قاتل او در تعریفش گفت: «بعدها به من گفتند او از فقهای عراق و مفتی مردم بود که نماز و
روزه بسیار به جا می‌آورد.»
در مقاله ذیل از منابع ذیل استفاده شده است:
قمی، شیخ عباس، منتهی الامال.
جعفریان، رسول، تاریخ خلفا.
نجمی، محمدصادق، سخنان حسین بن علی از مدینه تا کربلا.
دائرةالمعارف طهور، برگرفته از مقاله «عبدالله بن وال تمیمی»، تاریخ بازیابی ۹۶.۲.۶.
