عبدالرحیم بن عبدالرحمان جرجاوی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جِرجاوی، عبدالرحیم‌بن عبدالرحمان،
ادیب ،
شاعر ،
واعظ و فقیه
مالکی مذهب قرن چهاردهم. است او را
سیوطی جِرجاوی نیز خوانده‌اند.
وی در
رجب ۱۲۸۱ در شهر جِرْجا، واقع در استان سوهاج
مصر ، به‌دنیا آمد
و بعدها مقیم
قاهره شد.
از سوانح حیات وی اطلاع چندانی در دست نیست.
جرجاوی در ۱۳۴۲ درگذشت.
بروکلمان ،
بدون ذکر صریح تاریخ فوت او، وی را تا ۱۳۲۰ زنده دانسته، اما بنا بر برخی قرائن، از جمله زمان پایان برخی از آثار ضبط شده او،
وی بعد از این
تاریخ نیز زنده بوده است.
جرجاوی چندین اثر فقهی
و کلامی برجا گذاشته ولی بیشتر آثار وی، که
چاپ هم شده، در زمینه
ادبیات و شعر است.
غُنْیة السالک، شرحی بر اَلْفیه
ابن‌مالک ؛ فوائدالطارف
و التالد علی شرح العلامه شیخ خالد، حاشیه بر شرح شیخ‌خالد بر آجرومیه اثر محمدبن داود صنهاجی مشهور به ابن‌آجروم
و خلاصه آن با نام عَوائدالصِلاتِ الرّبانیة علی متن الا´جرومیة.
از جمله: ثالث القمرین علی بَیتَی الرَقْمَتَین، شرحی بر دو
بیت معروف به بیتی الرقمتین (منسوب به قاضی عیاض یا منسوب به شرف‌الدین مبارک، وزیر ملک‌مظفر)
و المِنَنُ الاَحَدیة فی سرّ مدح خَیرِ بریه یا تَشْطیر علی همزیة البوصیری که حاشیه‌ای است بر کتاب اُمُّ القری' فی مدح خیرالوری' معروف به الهمزیة از بوصیری (متوفی ۶۹۶)
و مجموعه اشعاری در مدح
پیامبر اکرم مانند بُرء السَّقیم فی مَدح البَرِّ الرحیم،
و تلخیص الصَّنجی علی مولد البَرْزَنْجی.
الفتح القریب الوافی، شرحی بر اُرجوزه حِفْنی ناصِف‌بک (متوفی ۱۳۳۷) به‌نام القَوْلُ السَّدید الشّ'افی فی نظم منثور لَآلی‌ء الکافی فی عِلْمَی
الْعَروضِ و القَوافی؛ النَفَحاتُ الدُرّیة؛ سُلَّم القواعد الفرضیة لاءیضاح متن‌الرحبیة؛ تشطیر التائیة
و کتاب مِرآة اهلِ الزَّمَن لزوال الهَمِّ
و الشَّجَن.
بُغْیة السالک الی اَقْرب الْمَسالک، که حاشیه‌ای است بر شرح‌شیخ‌احمد دَرْدِیر العَدوی (متوفی ۱۲۰۱) بر اقرب المسالک؛ فَتْح الخَلاق فی احکام الطلاق؛ اَقْربُ المقاصد الشَّرعیة لمعرفة المُعتَقَدات
و الاحکام الدینیة؛
و اَسْهَلُ المناسک لِـإِرصادِالمُحْرِم الناسک عَلی مذهب الامام مالک.
در
علم کلام نیز دارای دو اثر است: بُغیة المُسْتَفید فی علم التوحید،
و سُلَّم المرید علی متن الباجوری، که هر دو شرحی است بر کتابِ فی التوحید باجوری، متکلم شافعی (متوفی ۱۲۷۷).
(۱) عبدالجبار رفاعی، معجم ما کتب عن‌الرسول
و اهل‌البیت صلوات‌اللّه علیهم، تهران ۱۳۷۱ ش.
(۲) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۹۹.
(۳) یوسف الیان سرکیس، معجم‌المطبوعات العربیة
و المعرّبة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸، چاپ افست قم ۱۴۱۰.
(۴) عمررضا کحّاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.
(۵) المکتبة الازهریة، فهرس الکتب الموجودة بالمکتبة الازهریة، قاهره ۱۳۶۵ـ ۱۳۶۸/ ۱۹۴۶ـ۱۹۴۹.
(۶) بروکلمان.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «عبدالرحیم بن عبدالرحمان جرجاوی»، شماره۴۶۱۰.
