عبدالجبار بن مبارک نهاوندی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوعبدالرحمان عبدالجبار بن مبارک نهاوندی، از اصحاب
امام کاظم،
امام رضا و
امام جواد (
علیهم‌السّلام) و از محدثان
شیعه در
قرن سوم هجری قمری بود.
ابوعبدالرحمان عبدالجبار
بن مبارک نهاوندی، اهل
نهاوند و جزء اصحاب امام کاظم،
امام رضا و امام جواد (
علیهم‌السّلام) بود، لیکن از آنان روایتی نقل نکرده
و از کسانی چون
یونس بن عبدالرحمان و
ابوسعید آدمی روایت کرده است و کسانی مثل
ابراهیم بن هاشم و
حسن بن علی بن ابی‌عثمان از او روایت شنیده‌اند.
ابن‌داود او را محدثی ممدوح به شمار آورده است.
کشّی روایتی نقل کرده مبنی بر این‌که عبدالجبار
بن مبارک در سال ۲۰۷ یا ۲۰۹ هـ خدمت امام جواد (علیه‌السّلام) رسیده و پس از نقل روایتی از پدران امام (علیه‌السّلام) مبنی بر این‌که «هر فتحی که به وسیله اهل ضلال از حاکمان اسلامی انجام شود، غنایم آن برای
امام معصوم است» امام حدیث او را تایید نمود. پس از آن وی اعلام نموده که خود به وسیله اهل ضلال اسیر شده و بنابراین، وی برده‌ای متعلق به آن حضرت است و این موضوع را نیز امام تایید کرد و پس از آن در سال ۲۱۳ هـ خدمت امام رسیده و نامه آزادی خود را از دست امام با مهر آن حضرت دریافت کرد.
اما مرحوم
سیدابوالقاسم خوئی این روایت را ضعیف و غیرقابل اعتماد دانسته است.
مضافاً بر این‌که همین روایت را
ابن‌شهرآشوب به عینه در مورد
عبدالله بن مبارک، نه عبدالجبار
بن مبارک نقل کرده که خدمت
امام باقر (علیه‌السّلام) رسید و نامه آزادی خود را از دست آن حضرت دریافت کرد. ابن‌شهرآشوب تاریخی در ابتدای روایت ذکر نکرده، ولی در آخر روایت تاریخ ۱۰۳ هـ را ذکر می‌کند
و به گفته خوئی، امر دایر است بین سهوِ کشّی از جهت این‌که در ابتدای روایت به جای عبدالله، عبدالجبار ذکر کرده است و اشتباه کشّی را این مسئله تایید می‌کند که خودِ کشّی در آخر روایت نام عبدالله
بن مبارک را به جای عبدالجبار
بن مبارک ذکر می‌نماید و در این صورت تاریخ‌هایی را که ذکر می‌کند باید گفت اشتباهی از وی است و یا این که سهوی از جانب ابن‌شهرآشوب رخ داده است.
نهاوندی دارای کتاب حدیثی بوده که
احمد بن ابی‌عبدالله برقی آن‌را روایت کرده است.
برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۳۰، برگرفته از مقاله «عبدالجبار
بن مبارک نهاوندی».
