• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبادت صحیح

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


‌فعل خارجی مطابق با امر عبادی مولا را عبادت صحیح می‌گویند.


عبادت صحیح، مقابل عبادت فاسد بوده و عبادتی گفته می‌شود که در خارج مطابق با امر مولا انجام شود؛ یعنی به طور کامل و با تمامی ‌اجزا و شرایط آن به جا آورده شود ( تام الاجزاء و الشرایط ) و موجب برائت ذمه مکلف گردیده و اثر خاص آن عبادت بر آن نیز بار شود؛ برای مثال، نماز صحیح باعث دوری شخص از فحشا و منکر می‌گردد ( ان الصلاة تنهی عن الفحشاء و المنکر)
[۱] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۵.    
به بیان دیگر، عبادت صحیح، عبادتی است که موجب سقوط اعاده در وقت و قضا در خارج وقت می‌گردد.

در عبادت صحیح دو شرط لحاظ شده است:
۱ ـ ذاتاً صلاحیت مقربیت به مولا را داشته باشد؛
۲ ـ مکلف نیز در عمل، آن را به قصد قربت انجام دهد.
[۲] مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۴۴.    
[۳] فاضل لنکرانی، محمد، ایضاح الکفایة، ج۳، ص۲۱۵.
[۴] محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۱، ص۹۶.
[۵] سبحانی، جعفر، الموجز فی اصول الفقه، ج۱،۲، ص۳۸.    
[۶] آخوندخراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۲۰.
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۱، ص۶۰۷.    


عبادت‌ها به‌طورکلی دارای چند دسته شرایط‌اند ازجمله:
۱- شرایط وجوب: برخی از شرایط وجوب عبادت مربوط به مکلف برخی متعلق به تکلیف است. امام‌ خمینی ذیل بحث از عبادات مختلف، بر لزوم شرط عبادت تاکید کرده‌ است.
[۸] خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۲۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
[۹] خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۲۹۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    

۲- جهت صحت
۳- شرایط قبول و کمال: امام‌ خمینی، عجب، حسد، کبر، غیبت، ادا نکردن زکات و دیگر حقوق واجب را از موانع قبول نماز شمرده است ازاین‌رو نبود این رذیلت‌ها از شروط قبول نماز است.
[۱۰] خمینی، روح‌الله، سرّ الصلاة، ص۳۷-۳۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
[۱۱] خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۱۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    

۴- حضور قلب: از مهم‌ترین شرایطی که عبادت بدون آن فاقد روح است و مقدمه‌ای برای تحقق خشوع در عبادت است و هیچ عبادتی بدون حضور قلب، مقبول خداوند نیست.
[۱۲] خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۳۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
[۱۳] خمینی، روح‌الله، سرّ الصلاة، ص۱۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

۵- اخلاص: از شرایط صحت عبادت، اخلاص است که در تمام عبادات شرط است و در برخی مراتب بالای آن، افزون‌ بر این، جز شرایط قبول نیز شمرده شده‌ است. امام‌ خمینی اخلاص در عبادت را لازم می‌شمارد و آن را تصفیه عمل از هرگونه آمیختگی از غیر حق می‌داند، ازاین‌رو تا زمانی که نفس به عبادت یا عابد و معبود توجه می‌کند، خالص نیست و باید دل از همه اغیار خالی کند، به‌گونه‌ای که در آن غیر حق راهی نداشته باشد تا خالص شود.
[۱۴] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۲۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
[۱۵] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۲۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

۶- طمانینه: امام‌ خمینی همچنان که در نماز طمانینه ظاهری را واجب می‌داند، طمانینه باطنی را نیز یکی از شرایط معنوی عبادت می‌شمارد، زیرا سبب می‌شود حقیقت عبادت، صورت باطنی قلب شود. ازاین‌جهت بر شخص سالک لازم است عبادت را با آرامش قلب و طمانینه به جا آورد، زیرا عبادت با اضطراب و تزلزل، اثری در قلب و ملکوت آن نخواهد داشت. به باور ایشان، اگر قلب در وقت عبادت، غافل و ساهی باشد، عبادتش عبادت حقیقی نخواهد بود و چیزی شبیه به لهو و بازی است که با چنین عبادتی نفس تاثیری نمی‌پذیرد و عبادت از صورت ظاهری، به باطن و ملکوت بالا نمی‌رود، ازاین‌رو به اعتقاد ایشان کسی که با قدم عبودیت سیر کند و ذلت بندگی را بر پیشانی خود گذارد، به عزّ ربوبیت راه می‌یابد.
[۱۶] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۲۰۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


۱. ↑ عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۵.    
۲. ↑ مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۴۴.    
۳. ↑ فاضل لنکرانی، محمد، ایضاح الکفایة، ج۳، ص۲۱۵.
۴. ↑ محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۱، ص۹۶.
۵. ↑ سبحانی، جعفر، الموجز فی اصول الفقه، ج۱،۲، ص۳۸.    
۶. ↑ آخوندخراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۲۰.
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۱، ص۶۰۷.    
۸. ↑ خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۲۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۲۹۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
۱۰. ↑ خمینی، روح‌الله، سرّ الصلاة، ص۳۷-۳۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۱. ↑ خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، ج۱، ص۱۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.    
۱۲. ↑ خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۳۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۳. ↑ خمینی، روح‌الله، سرّ الصلاة، ص۱۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۴. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۲۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۵. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۲۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۶. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۲۰۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


• فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «عبادت صحیح».
• دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : اصول فقه | اقسام واجب | تعبدی و توسلی | دیدگاه های اخلاقی امام خمینی | عبادت (اعم)
جعبه ابزار