عاتکه بنت زید عدوی قرشی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عاتکه بنت زید بن عمرو عدوی قرشی (م حدود۴۰ هـ)، از زنان صحابی و شاعر بود که همسران متعددی اختیار نمود. وی در اواخر عمر
بیوه ماند و درگذشت.
عاتکه دختر زید بن عمرو بن نفیل بن عبدالعزّی عدوی قرشی، زنی از زنان قوم
بنی عدی و خواهر
سعید بن زید عدوی، صحابی معروف
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است.
عاتکه خود از اصحاب و یاران پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به شمار می‌آمد
که به
مدینه مهاجرت کردند.
او از زنان شاعره صدر اسلام بود.
صورت و سیرتی نیکو داشت و از عقل کامل و رایی درست برخوردار بود.
عاتکه ابتدا همسر
عبیدة بن
حارث بن عبدالمطّلب شد
بعد به همسری
عبدالله فرزند ابوبکر در آمد،
اما چون عبدالله از فرط محبت او از حضور در صحنه‌های اجتماع محروم ماند، ابوبکر با اصرار او را وادار به
طلاق کرد، ولی عبدالله تحمل نکرد و رجوع نمود.
هنگامی که عبدالله در جنگ به شهادت رسید، عاتکه در سوگ او اشعاری سرود.
بعضی معتقدند که عاتکه بعد از فرزند ابوبکر با
زید بن خطاب ازدواج کرده است.
بعضی دیگر می‌نویسند که به سال ۱۲ هـ
با
عمر بن خطاب ازدواج کرد.
او بعد از قتل عمر، با
زبیر بن عوام عقد زناشویی بست و در سوگ او در جریان
جمل مرثیه‌ای سرود.
بعد از زبیر با
محمد بن ابوبکر و سپس
عمرو بن عاص با او ازدواج کرد. وقتی
امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) از او
خواستگاری کرد، جواب داد: «از کشته شدن شما می‌ترسم»
پس از آن دیگر ازدواج نکرد.
ازدواج او با
امام حسن و
امام حسین (علیهما‌السّلام) را نیز نوشته و گفته‌اند که وی اولین کسی است که صورت امام حسین (علیه‌السّلام) را از روی خاک برداشت و قاتلش را لعنت کرد.
همه همسرانش کشته شدند و بیوه ماند تا درگذشت.
عبدالله بن عمر می‌گفت: هرکس که خواهان
شهادت است، با عاتکه ازدواج کند.
دیوانی مشتمل بر مرثیه‌ها و اشعار از عاتکه باقی مانده است.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۱۵، برگرفته از مقاله «عاتکه عدویه».
• عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۱۷۳.
