ظفرنامه (خسروی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«ظفرنامه خسروی»، کتابی است به
زبان فارسی ، نوشته مولفی ناشناخته درباره
تاریخ فرارود (
ماوراء النهر ) و
افغانستان است.
کتاب حاضر، شامل مقدمه ناشر، پیشگفتار مصحح؛ آقای
منوچهر ستوده ، ترجمه مقدمه روسی کتاب،
دیباچه مولف و بیست و پنج گفتار است.
ظفرنامه خسروی در بیان سلطنت سید امیر نصرالله بهادر سلطان (۱۲۴۲ تا ۱۲۷۷ ق) ابن امیر حیدر سلطان بن امیر معصوم سلطان بن امیر محمد دانیال است که از بازماندگان سلاطین منغیتیه می‌باشد. منغیتیه یا منغیتیون سلسله‌ای از
خان‌های بخارا که از
زمان ابوالفیض خان از ملوک جانیه و معاصر نادر شاه افشار به
قدرت رسیدند. منغیتیه منسوب به حکیم اتالیق (لقبی مطابق اتابیگ) ابن خدایار، اتالیق منغیت هستند که
ابوالفیض خان به سبب عیاشی، اداره امور مملکت را به او سپرده بود. و منغیت اصلا نام قبیله‌ای از قبایل مغول است که نخستین بار در
تاریخ رشیدی بدان اشاره شده است. از آن پس از منغیت و قنقرات به عنوان دو
قبیله مهم
ترک نام برده شده است.
در مقدمه
اثر حاضر، مولف به سبب تالیف کتاب اشاره می‌کند، سپس شرح شورش قبچاق را در دشت میانکال در سال‌های ۱۸۲۱- ۱۸۲۵ م. بیان می‌کند که پایه‌های سلطنت امیر حیدر را لرزاند و از طرف سربازان امیر بی رحمانه سرکوب شدند. شرح
مرگ امیر حیدر، سلطنت سید امیر نصرالله بهادر سلطان بن حیدر حاکم بخارا و
سمرقند (۱۲۴۲ تا ۱۲۷۷ ق.) و در پایان از فوت امیر نصرالله خبر می‌دهد.
بنا به قول اسماعیل رحمت اف، ارزش تاریخی ظفرنامه خسروی و اهمیت آن نسبت به دیگر
آثار این مقطع تاریخی در آن است که:
۱. مؤلف، بنابر موقع بلند اجتماعی خود، به همه گونه مواد رسمی دسترسی داشته و از آن‌ها در کتاب خود فایده برده است.
۲. در بسیاری از حوادث که در
زمان امیر نصرالله رخ داده‌اند، خود حضور داشته و شاهد بوده است.
۳. می‌توان گفت وقایع اساسی آسیای میانه و افغانستان، در کتاب موردنظر، بی طرفانه قلمداد شده‌اند.
۴. در کتاب
اسناد و ارقام و سنوات و نام‌های اشخاص و اصطلاحات سیاسی و دولتی فراوان درج گردیده است.
برای تشخیص کامل اهمیت ظفرنامه خسروی
واجب است که اخبار آن با اخبار منابع دیگر با
دقت تام
مقایسه و مقابله کرده شوند.
کتاب حاضر فاقد پاورقی و تحشیه و مشتمل بر فهرست مطالب و
اعلام و جای‌ها می‌باشد.
نرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
