• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

طَمَع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: طَمَع (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: طَمَع (مفردات‌قرآن)، اَطْمَع (لغات‌قرآن)، طمع.


طَمَع و طَماعیه (به فتح طاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای امید است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره شیطان و ... از این واژه استفاده نموده است.


طَمَع
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۸۳.    
به معنای امید آمده است.
[۲] طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۷۰.    
[۳] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۳۹۲.    

طبرسی معتقد است که «طمع» علاقه نفس است به نفع مظنون.
«أمل» و «رجاء» نظیر آن است و نقیض آن «یأس» است.
[۴] شیخ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۲۷۰.    

جمع آن نیز «أطماع» است.

برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الطَّماعِيَّةُ - خطبه ۱۹۲ (شیطان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره شیطان فرموده است:
«وَ اسْتَحْكَمَتِ الطَّماعِيَّةُ مِنْهُ فيكُمْ.»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۵۱، خطبه ۱۹۲.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص، خطبه ۱۸۷.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۸۸، خطبه ۱۹۲.    

«و محکم شد طمع شیطان در شما.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۴۹.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۱۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۳۰.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۳۷۴.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۲۸۹.    
[۱۳] ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۳۷.    
)


۲.۲ - الْمَطامِعِ - حکمت ۲۰۹ (طمع)

«مطمع» چیزی‌که در آن طمع می‌کنند (طمع شده) جمع آن مطامع است چنانکه فرموده است:
«أَكْثَرُ مَصارِعِ الْعُقولِ تَحْتَ بُروقِ الْمَطامِعِ.»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۲۵، حکمت ۲۰۹.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۰۲، حکمت ۲۱۹.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۷، حکمت ۲۱۹.    

«بیشترین قتلگاه‌های عقول زیر برق چیزهای طمع شده است.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۶.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۹۹.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۹۹.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۶۷۵.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۸۹.    
[۲۲] ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۴۱.    
)


موارد زیادی از این ماده در «نهج‌البلاغه» آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۸۳.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۷۰.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۳۹۲.    
۴. ↑ شیخ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۲۷۰.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۵۱، خطبه ۱۹۲.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص، خطبه ۱۸۷.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۸۸، خطبه ۱۹۲.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۴۹.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۱۸.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۳۰.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۳۷۴.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۲۸۹.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۳۷.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۲۵، حکمت ۲۰۹.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۰۲، حکمت ۲۱۹.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۷، حکمت ۲۱۹.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۶.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۹۹.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۹۹.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۶۷۵.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۸۹.    
۲۲. ↑ ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۴۱.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «طمع»، ج۲، ص۶۸۳.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 209 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه
جعبه ابزار