طغم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طَغْم (به فتح طاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
تجاهل و
رذالت است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف اهل شام از این واژه استفاده نموده است.
طَغَم به معنای تجاهل و رذالت آمده است. «طغام» (مثل کلام) مردمان جاهل و رذیل، مفرد و جمع در آن یکسان است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره اهل شام که در
صفین بودند فرموده است:
«جُفَاةٌ طَغَامٌ، عَبِيدٌ أَقْزَامٌ، جُمِّعُوا مِنْ كُلِّ أَوْب، وَتُلُقِّطُوا مِنْ كُلِّ شَوْب» «(این توده ناآگاه) بی‌رحم و سنگ‌دل و اراذل و اوباش و بی‌فضیلت و پستند.»
(شرح‌های خطبه:
) مشروح آن در «اوب» گذشت.
باز این کلام را در صفین درباره آنها تکرار کرد و به یارانش فرمود:
«وَقَدْ رَأَيْتُ... تَحُوزُكُمُ الْجُفَاةُ الطَّغَامُ وَأَعْرَابُ أَهْلِ الشَّامِ» (فرار و هزيمت شما را با چشم خود ديدم، ... جفاكاران و كوته‌فكران و اعراب باديه نشين شام شما را از صفوفتان كنار زدند.)
(شرح‌های خطبه:
) که در «حوز» گذشت.
و نیز در صفین به یارانش فرمود:
«أَوَلَيْسَ عَجَباً أَنَّ مُعَاوِيَةَ يَدْعُو الْجُفَاةَ الطَّغَامَ فَيَتَّبِعُونَهُ عَلَى غَيْرِ مَعُونَة وَلاَ عَطَاء، وَأَنَا أَدْعُوكُمْ ـ وَأَنْتُمْ تَرِيكَةُ الاِْسْلاَمِ، وَبَقِيَّةُ النَّاسِ ـ إلَى الْمَعُونَةِ أَوطَائِفَة مِنَ الْعَطَاءِ، فَتَفَرَّقُونَ عَنِّي» (آيا اين شگفت‌آور نيست كه
معاویه (خبيث) اين جفا پيشگان اوباش را دعوت کند و آنها بدون انتظار بخشش و کمکى متابعتش کنند؟ امّا من (با اين که شما بازماندگان
اسلام و بقاياى مردميد) دعوتتان به کمک و عطايا مى‌کنم، ولى از گردم پراکنده مى‌شويد.)
(شرح‌های خطبه:
)
این ماده سه بار در «
نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «طغم»، ج۲، ص۶۷۶.
