طرق شیخ طوسی به محمد بن قیس بجلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

طرق شیخ طوسی به محمد بن قیس بجلی، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به طرقی گفته می‌شود که از طریق شیخ طوسی به محمد بن قیس بجلی می‌رسد.

---

شیخ طوسی به محمد بن قیس بجلی در فهرست دو طریق دارد که ذیلا بیان می‌شود:

۱.۱ - طریق اول

۱- جماعة: محمد بن محمد بن نعمان، حسین بن عبیدالله و جعفر بن حسین بن حسکه قمی
۲- ابن بابویه
۳- علی بن حسین بن بابویه
۴- سعد بن عبدالله و حمیری
۵- ابراهیم بن‌ هاشم
۶- عبدالرحمان بن ابی‌نجران
۷- عاصم بن حمید
از محمد بن قیس بجلی

۱.۲ - طریق دوم

۱- جماعة
۲- ابوالمفضل شیبانی
۳- ابن بطه
۴- احمد بن محمد بن عیسی
۵- ابن ابی‌عمیر
از محمد بن قیس بجلی

---

محقق اردبیلی: یک طریق شیخ طوسی به محمد بن قیس بجلی در فهرست حسن و طریق دیگر ضعیف و به رساله ابوجعفر ثانی (علیه‌السّلام) مجهول است.
در مورد «محمد بن قیس بجلی» مرحوم محقق اردبیلی با جمله «وانی رسالة ابی‌جعفر الثانی (علیه‌السّلام) مجهول فی (ست) » اشاره به طریق سومی می‌کند لکن ظاهراً صحیح نیست زیرا:
اولاً: امکان ندارد محمد بن قیس بجلی متوفای ۱۵۱ هـ. از امام جواد (علیه‌السّلام) که متولد ۱۹۵ می‌باشد رساله‌ای نقل کند.
ثانیاً: این طریق مربوط به «محمد بن سنان» است نه به «محمد بن قیس بجلی» و چون مرحوم شیخ «محمد بن سنان» بلافاصله بعد از «محمد بن قیس بجلی» ذکر کرده و طریق به رساله ابوجعفر ثانی (علیه‌السّلام) را آورده است احتمالاً مرحوم اردبیلی از این جهت خیال کرده است که طریق مربوط به «محمد بن قیس بجلی» است به ویژه که در فهرست نسخه چاپ دانشگاه مشهد به کیفیتی ذکر شده است که احتمال این تخیل تفویت می‌شود.
آیة الله خویی: طریق شیخ طوسی به محمد بن قیس بجلی در فهرست به کتاب قضایای ایشان صحیح ولی به اصل ایشان از جهت ابوالمفضل و ابن بطه ضعیف است.

---