طرق شیخ طوسی به احمد بن محمد اشعری در مشیخه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

طرق شیخ طوسی به احمد بن محمد اشعری در مشیخه، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به طرقی گفته می‌شود که از طریق شیخ طوسی به احمد بن محمد بن عیسی اشعری می‌رسد.

---

شیخ طوسی در مشیخه به احمد بن محمد بن عیسی اشعری شش طریق دارد که ذیلاً بیان می‌شود:

۱.۱ - طریق اول

۱- محمد بن محمد بن نعمان
۲- جعفر بن محمد بن قولویه
۳- محمد بن یعقوب کلینی
۴- عدة من اصحابنا
از احمد بن محمد بن عیسی اشعری

۱.۲ - طریق دوم

۱- حسین بن عبیدالله
۲- ابوغالب احمد بن محمد زاری و ابی‌محمد‌ هارون بن موسی تلعکبری و جعفر بن محمد بن قولویه و احمد بن ابی‌رافع صیمری و ابوالمفضل شیبانی و…
۳- محمد بن یعقوب کلینی
۴- عدة من اصحابنا
از احمد بن بن محمد بن عیسی اشعری

۱.۳ - طریق سوم

۱- احمد بن عبدون
۲- احمد بن ابی‌رافع و عبدالکریم بن عبدالله بن نصر بزاز
۳- محمد بن یعقوب کلینی
۴- عدة من اصحابنا
از احمد بن محمد بن عیسی اشعری

۱.۴ - طریق چهارم

۱- حسین بن عبیدالله
۲- احمد بن محمد بن یحیی عطار
۳- محمد بن یحیی عطار
۴- محمد بن علی بن محبوب
از احمد بن محمد بن عیسی اشعری

۱.۵ - طریق پنجم

۱- شیخ مفید و حسین بن عبیدالله و احمد بن عبدون
۲- حسن بن حمزه علوی و محمد بن حسین بزوفری
۳- احمد بن ادریس
از احمد بن محمد بن عیسی اشعری

۱.۶ - طریق ششم

۱- حسین بن عبیدالله و ابوالحسین بن ابی‌جید
۲- احمد بن محمد بن یحیی
۳- محمد بن یحیی عطار
از احمد بن محمد بن عیسی اشعری.

---

مرحوم اردبیلی و علامه حلی به طور کلی می‌فرمایند طریق شیخ طوسی به احمد بن محمد بن عیسی در مشیخه صحیح است مرحوم مجلسی طرقی را که به مرحوم کلینی منتهی می‌شود صحیح و طرقی را که به نوادر در احمد بن محمد بن عیسی منتهی می‌شود کالصحیح می‌داند.
مرحوم قهپایی بعد از بیان طرق به طور کلی می‌فرماید: طرق شیخ طوسی در فهرست به احمد بن محمد بن عیسی اشعری صحیح است گر چه در بعضی ار طرق افراد مجهولی وجود دارد ولی چون از مشایخ اجازه هستند مجهول بودن آنها به صحت طرق ضرر نمی‌زند.

۲.۱ - دیدگاه آیت‌الله خویی

آیة الله خویی در این باره می‌فرماید: شیخ در مشیخه به احمد بن محمد بن عیسی اشعری طرقی دارد با توجه به این که بعضی از آنها به احمد بن محمد بن یحیی ضعیف هستند این توهم پیش می‌آید که باید در همه روایاتی که شیخ در تهذیب از احمد بن محمد بن عیسی روایت کرده توقف کرد چون احتمال دارد که هر یک از آن‌ها از جمله روایاتی باشد که بواسطه احمد بن محمد بن یحیی نقل شده باشند بله روایاتی که از نوادر احمد بن محمد بن عیسی نقل شده جای توقف ندارد.
باید گفت: این توهم جا ندارد برای این که روایاتی که شیخ بواسطه احمد بن محمد بن یحیی از احمد بن محمد بن عیسی نقل کرده است منتهی به محمد بن علی بن محبوب می‌شود. شیخ در شرح حال محمد بن علی بن محبوب در فهرست بیان داشته است همه روایاتی که از ایشان به واسطه احمد بن محمد بن یحیی و پدرش نقل کرده‌ام دارای دو طریق دیگر است یکی از آنها از جهت ابوالمفضل و ابن بطه ضعیف است ولی طریق دیگر صحیح است.
با توجه به کلام شیخ طرق ایشان به همه روایاتی که از احمد بن محمد بن عیسی در مشیخه نقل کرده صحیح است.

---