• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضِغْن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ضِغْن (به کسر ضاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای کینه است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباه عایشه و شورای شش نفره و... از این واژه استفاده نموده است.



ضِغْن به معنای کینه آمده است.
و جمع آن اَضْغان است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - ضِغْنٌ - خطبه ۱۵۶ (درباره عائشه)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره تلاش‌های عائشه ساقط کردن ایشان فرموده است:
«وَ أَمّا فُلانَةُ، فَأَدْرَكَها رَأْيُ الْنِّساءِ، وَ ضِغْنٌ غَلا في صَدْرِها كَمِرْجَلِ الْقَيْنِ.»
«اما عائشه در این کار او را کوتاه فکری زنانه گرفت و کینه‌اش به من که مانند دیک آهن‌گداز در سینه‌اش جوشید.»

۲.۲ - لِضِغْنِه - خطبه ۳ (شورای عمر)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با شورای شش نفره که سعد وقاص فرموده است:
«فَصَغا رَجُلُ مِنْهُمْ لِضِغْنِه، وَ مالَ الاْخَرُ لِصِهْرهِ، مَعَ هَن وَهَن.»
«مردی از آن‌ها (سعد وقاص) از من منحرف شد به علت عداوتی که به من داشت و دیگری (عبد الرحمن بن عوف که شوهر ناخواهری عثمان بود) به علت داماد بودن به طرف دیگر میل کرد با قضایای دیگری که خوب نیست بگویم.»

۲.۳ - الضَّغائِنَ - خطبه ۹۴ (توصیف رسول خدا)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده است:
«دَفَنَ [اللهُ] بِهِ الضَّغائِنَ
«خداوند به وسیله او کینه‌های دلها را از بین برد.»

۲.۴ - تَضاغُنِ - خطبه ۱۹۲ (موعظه)

در خطبه ۱۹۲ می‌فرمایند:
«وَ اجْتَنِبوا كُلَّ أَمْر كَسَرَ فِقْرَتَهُمْ... مِنْ تَضاغُنِ الْقُلوبِ.»
«و از هر كارى كه ستون فقرات آنها را در هم شكست و قدرتشان را سست كرد، اجتناب ورزيد، يعنى از كينه‌هاى درونى.»
این ماده شش بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۲.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۲۷۵.    
۳. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۴، ص۳۶۶.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۳۵، خطبه ۱۵۶.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۶۳، خطبه ۱۵۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۸، خطبه ۱۵۶.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۷۰.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۷۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۱۳۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۶۸.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۸۹.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۳، خطبه ۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۰، خطبه ۳.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹، خطبه ۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۴.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۱.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۳۶۱.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۷۴.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۸۴.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۶، خطبه ۹۴.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۸۷، خطبه ۹۴.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۴۱، خطبه ۹۶.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۰۵.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۱.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۲۸۹.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج، ص.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۶۸.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    
۳۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۷۶، خطبه ۱۸۷.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۶، خطبه ۱۹۲.    
۳۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۱، خطبه ۱۹۲.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۰.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۸.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۵۶.    
۳۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۷۳.    
۳۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۶۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضغن»، ج۲، ص۶۶۲.    






جعبه ابزار