• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضَیْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ضَیْم (به فتح ضاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای ظلم است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مقام دعا و... از این واژه استفاده نموده است.
این ماده هفت بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.



ضَیْم به معنای ظلم آمده و جمع آن ضیوم است.
«الضَّيْمُ: الظُّلْمُ، ج ضُيومٌ.»
گویند: «ضامَهُ‌ ضَيْماً: ظلمهُ‌ و قهرهُ‌.»


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - اُضامَ - خطبه ۲۱۵ (دعا)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام دعا فرموده است:
«اللَّهُمَّ اِنّی اَعوذُ بِکَ اَنْ اَفْتَقِرَ فی غِناکَ...اَوْ اُضامَ فی سُلْطانِکَ.»
«خدایا من به تو پناه می‌برم که در غنای تو فقیر شدم و یا در حکومت تو مظلوم گردم.»

۲.۲ - الضَّيْمِ - خطبه ۱۵۹ (خطاب به یارانش)

امام (صلوات‌الله‌علیه) به یارانش فرمود:
«وَ لَقَدْ أَحْسَنْتُ جِوارَكُمْ... وَ أَعْتَقْتُكُمْ مِنْ رَبَقِ الذُّلِّ، وَ حَلَقِ الضَّيْمِ
«برای شما همسایه خوب شدم و شما را از طناب ذلّت آزاد کردم و از زنجیرهای ظلم رها ساختم.»


این ماده هفت بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۹.    
۲. طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۰۵.    
۳. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۱۷، ص۴۳۱.    
۴. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۳۲۷.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۲۷، خطبه ۲۱۵.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۲۳، خطبه ۲۱۰.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۳۲، خطبه ۲۱۵.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۱۹.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۹.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۱.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۲۲۸.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۱۱۸.    
۱۳. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۸۴.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۴۳، خطبه ۱۵۹.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۷۰، خطبه ۱۵۴.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۲۴، خطبه ۱۵۹.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۴۲.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۰۳.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۰۳.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۰۵.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۴۲.    
۲۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۲۱.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۶۳، نامه ۳۶.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵، خطبه ۲۹.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۷۹، خطبه ۱۲۳.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۵۸، خطبه ۱۱۰.    
۲۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۴۳، خطبه ۱۵۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضیم»، ج۲، ص۶۶۹.    






جعبه ابزار