• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضَمّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ضَمّ (به فتح ضاد و تشدید میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای جمع کردن آمده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خودش از این واژه استفاده نموده است.
این ماده دوازده بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.



ضَمّ به معنای جمع کردن آمده است.
«الضَمّ: الجَمعُ بَین الشیئین فَصاعِدا.»


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - يَضُمُّني - خطبه ۱۹۲ (درباره خودشان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خودش فرموده است:
«وَ قَدْ عَلِمْتُمْ مَوْضِعي مِنْ رَسولِ اللهِ (صلى‌الله‌عليه‌وآله) ... وَضَعَني في حِجْرِهِ وَ أَنا وليدٌ يَضُمُّني إِلَى صَدْرِهِ.»
«نزدیکی مرا با آن حضرت دانسته‌اید من بچه بودم مرا در آغوش می‌گرفت و در سینه‌اش می‌فشرد.»

۲.۲ - تَضْطَمَّ - خطبه ۱۲۸ (علم غیب)

«اضطمام» به آغوش کشیدن، به طرف خود جمع کردن است.
وقتی که آن مرد گفت: یا امیرالمؤمنین آیا علم غیب می‌دانی امام (صلوات‌الله‌علیه) خندید و علم غیب را بیان کرد و فرمود: این علم غیب است که جز خدا نمی‌داند.
«وَ ما سِوَى ذلِكَ فَعِلْمٌ عَلَّمَهُ اللهُ نَبِيَّهُ (صلى‌الله‌عليه‌وآله) فَعَلَّمَنيهِ، وَ دَعا لي بِأَنْ يَعِيَهُ صَدْري، وَ تَضْطَمَّ عَلَيْهِ جَوانِحي.»
«غیر از این‌ها چیزهائی است که خدا به رسولش آموخته و او نیز به معنی یاد داده و دعا کرده که سینه من آنها را در خود جای دهد و دنده‌هایم در میان خود جمع کند.»


این ماده دوازده بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۶.    
۲. طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۱۰۴.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد ج۳، ص۳۱۹.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۷۴، خطبه ۱۹۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۸۲، خطبه ۱۹۰.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۰۰، خطبه ۱۹۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۲۰.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۲۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۹۹.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۳۵.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۹۷.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۹۰، خطبه ۱۲۸.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۵، خطبه ۱۲۴.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۸۶، خطبه ۱۲۸.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۹.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۴.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۵.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۳۶۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۱۳.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۱۵.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۲۴، خطبه ۹۹.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضم»، ج۲، ص۶۶۶.    






جعبه ابزار