ضلالت مشرکان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از مصادیق
ضلالت‌پیشگان که در
آیات قرآن بیان شده،
مشرکان هستند.
مشركان، در مقابل
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و در نهايت ضلالت و گمراهى:
«... قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ مَنْ جاءَ بِالْهُدى وَ مَنْ هُوَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛
... بگو: پروردگار من از همه بهتر مى‌داند چه كسى برنامه هدايت آورده، وچه كسى در گمراهى آشكار است.»
قیامت، صحنه بازخواست خداوند از
معبودان باطل، درباره گمراهى مشركان:
«وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبادِي هؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ؛
به خاطر بياور روزى را كه همه آنان و آنچه را كه غير از خدا مى‌پرستند جمع مى‌كند، آنگاه به آنها مى‌گويد: آيا شما اين بندگان مرا گمراه كرديديا خودشان
راه را گم كردند؟!»
انكار معبودان باطل در قيامت، نسبت به نقش خود در گمراهى مشركان:
«وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبادِي هؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ • قالُوا سُبْحانَكَ ما كانَ يَنْبَغِي لَنا أَنْ نَتَّخِذَ مِنْ دُونِكَ مِنْ أَوْلِياءَ ...؛
به خاطر بياور روزى را كه همه آنان و آنچه را كه غير از خدا مى‌پرستند جمع مى‌كند، آنگاه به آنها مى‌گويد: آيا شما اين بندگان مرا گمراه كرديديا خودشان
راه را گم كردند؟! در پاسخ مى‌گويند: منزّهى تو! براى ما سزاوار نبود كه‌غير از تو اوليايى برگزينيم، ولى آنان و پدرانشان را از نعمتها برخوردار نمودى تا اين‌كه به جاى
شکر نعمت ياد تو را فراموش كردند و همگى تباه و هلاك شدند».»
ضلالت مشركان صدر
اسلام و
نیاکان آنان:
۱. «وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما أَلْفَيْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا يَعْقِلُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَ؛
و هنگامى كه به آنها گفته شود: از آنچه خدا نازل كرده است، پيروى كنيد. مى‌گويند: نه، ما از آنچه پدران خود را بر آن يافتيم، پيروى مى‌نماييم. آيا اگر پدران آنها، چيزى نمى‌فهميدند و هدايت نمى‌يافتند (باز هم بايد از آنها پيروى كنند)؟!»
۲. «وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِلى ما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ إِلَى الرَّسُولِ قالُوا حَسْبُنا ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا يَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَ؛
هنگامى كه به آنها گفته شود: به سوى آنچه خدا نازل كرده، و به سوى پيامبر بياييد.، مى‌گويند: آنچه پدران خود را بر آن يافته‌ايم، ما را بس است.؛ آيا اگر پدران آنها چيزى نمى دانستند، و هدايت نيافته بودند (باز هم بايد از آنها پيروى كنند)؟!»
۳. «إِنَّهُمْ أَلْفَوْا آباءَهُمْ ضالِّينَ؛
چرا كه آنها پدران خود را گمراه يافته‌اند.»
ضلالت مشركان
قوم ابراهیم و نياكان آنان:
«وَ لَقَدْ آتَيْنا إِبْراهِيمَ رُشْدَهُ مِنْ قَبْلُ وَ كُنَّا بِهِ عالِمِينَ • إِذْ قالَ لِأَبِيهِ وَ قَوْمِهِ ما هذِهِ التَّماثِيلُ الَّتِي أَنْتُمْ لَها عاكِفُونَ • قالُوا وَجَدْنا آباءَنا لَها عابِدِينَ • قالَ لَقَدْ كُنْتُمْ أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمْ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛
ما وسيله رشد ابراهيم را از قبل به او داديم؛ و از شايستگى او آگاه بوديم، آن هنگام كه به پدرش (سرپرستش كه در آن زمان عمويش آزر بود) و قوم او گفت: اين مجسمه‌هاى بى‌روح چيست كه شما همواره آنها را
پرستش مى‌كنيد؟! گفتند: ما پدران خود را يافتيم كه آنها را عبادت مى‌كنند. گفت: به يقين شما و پدرانتان، در گمراهى آشكارى بوده‌ايد.»
مصادیق ضلالت مشرکان عبارتند از:
===انکار معاد==
ناباورى مشركان به
معاد، نمونه بارزى از گمراهى آنان:
«انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا • وَ قالُوا أَ إِذا كُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِيداً؛
ببين چگونه براى تو مَثَلها زدند؛ در نتيجه گمراه شدند، و نمى‌توانند
راه حق را پيدا كنند. و گفتند: آيا هنگامى كه ما، استخوانهاى پوسيده و پراكنده‌اى شديم، دگر بار با آفرينش تازه‌اى برانگيخته خواهيم شد؟!»
مخالفت مشركان با
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و اظهار عناد آنان با با تمثيلهاى ناروا، موجب گمراهى و از دست دادن زمينه
هدایت:
«انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا؛
ببين چگونه براى تو مَثَلها زدند؛ در نتيجه گمراه شدند، و نمى‌توانند
راه حق را پيدا كنند.»
«فلايستطيعون» تفريع بر «ضلّوا» است و مراد از آن، بسته شدن تمامى
راه‌هاى هدايت براى آنان است.
پافشارى مشركان پيرو
شیطان، بر گمراهى خويش:
«وَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَكُمْ وَ لا أَنْفُسَهُمْ يَنْصُرُونَ • وَ إِخْوانُهُمْ يَمُدُّونَهُمْ فِي الغَيِّ ثُمَّ لا يُقْصِرُونَ؛
و كسانى را كه جز او مى‌خوانيد، نمى‌توانند ياريتان كنند، و نه حتّى خودشان را يارى دهند. و مشركان را برادرانشان از شياطين پيوسته در گمراهى پيش مى‌برند، و در اين
راه كوتاهى نمى‌كنند.»
بر اين اساس كه ضمير در «لايقصرون» به مشركان برگردد.
ضلالت و شرک (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۱۰۴، برگرفته از مقاله «مصادیق ضلالت‌پیشگان (مشرکان)».
