• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضروریه مشروطه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ضروریه مشروطه، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای قضیه موجهه ضروریه مقیّد به نوعی شرط و قید است.


قضایای موجهه دارای جهت ضرورت، بر دو قسم کلی‌اند:
۱. قضایای ضروریه‌ای که ضرورت ثبوت محمول برای موضوع در آنها مقیّد به هیچ شرط و قیدی حتی شرط وجود موضوع نیست. این قسم را «ضروریه ازلیه» گویند.
[۱] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۷۴.    
[۲] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۶۱.    
[۳] ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۸۶.
[۴] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۶-۱۶۹.
[۵] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۷۰.
[۶] سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۲۶۰.    
[۷] تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۸۷۷-۸۷۹.
[۸] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۶۲-۶۵.

۲. قضایای ضروریه‌ای که ضرورت ثبوت محمول برای موضوع در آنها مقیّد به شرط و قیدی است. این قسم را «ضروریه مشروطه» گویند. ضروریه مشروطه به اقسامی منقسم می‌شود: ضروریه ذاتیه، مشروطه عامه، ضروریه وقتیه و ضروریه به شرط محمول.
[۹] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۳۱.    
[۱۰] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۶۷.
[۱۱] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۹-۶۰.
[۱۲] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۲، ص۲۸.
[۱۳] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۲۰-۱۲۱.
[۱۴] عبدالنبی، الاحمد نکری، دستور العلماء جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون، ج۲، ص۱۹۱.    
[۱۵] خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۱۷۲-۱۷۳.
[۱۶] گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۱۵-۱۱۸.
[۱۷] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۳۱۲-۳۱۵.    


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.    
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی.
• تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم.
• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
• ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة.
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
• عبدالنبی، الاحمد نکری، دستور العلماء جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

۱. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۷۴.    
۲. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۶۱.    
۳. ↑ ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۸۶.
۴. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۶-۱۶۹.
۵. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۷۰.
۶. ↑ سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۲۶۰.    
۷. ↑ تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۸۷۷-۸۷۹.
۸. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۶۲-۶۵.
۹. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۳۱.    
۱۰. ↑ ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۶۷.
۱۱. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۹-۶۰.
۱۲. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۲، ص۲۸.
۱۳. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۲۰-۱۲۱.
۱۴. ↑ عبدالنبی، الاحمد نکری، دستور العلماء جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون، ج۲، ص۱۹۱.    
۱۵. ↑ خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۱۷۲-۱۷۳.
۱۶. ↑ گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۱۵-۱۱۸.
۱۷. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۳۱۲-۳۱۵.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ضروریه مشروطه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۲/۲.    




جعبه ابزار