• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضرار بن عمرو غطفانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعمرو ضرار بن عمرو غطفانی ضبّی کوفی قاضی (م حدود ۲۳۰ هـ)، از فقها و از سران معتزله بوده که بعدا به جبریه گرویده و فرقه ضراریه به او منسوب است.


ابوعمرو ضرار بن عمرو غطفانی ضبّی کوفی قاضی، از قبیله غطفان و از سران معتزله بود،
[۱] ابن‌حزم، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، ص۲۴۹.    
[۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۵۴۴.    
ولی بعداً به جبریه گروید.
[۳] سیدمرتضی، سیدابوالقاسم علی بن حسین، رسائل المرتضی، ج۲، ص۱۸۲.    
حکم بن عمرو از اساتید او، و ابوعبدالله شامی راوی اوست.
[۴] ابن‌ترکمانی، علی بن عثمان، الجوهر النقی، ج۳، ص۱۸۳.    

فرقه ضراریه منسوب به اوست.
[۵] حلبی، علی بن حسن، اشارة السبق، ص۱۷.    
او عذاب قبر و بهشت و دوزخ را انکار می‌کرد و معتقد بود که آتشْ گرما، و برفْ سرما ندارد و در عسلْ شیرینی نیست، بلکه خداوند آنها را هنگام چشیدن و لمس کردن خلق می‌کند.
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ اسلام، ج۱۶، ص۴۷۵.    


گفته شده که احمد بن حنبل نزد سعید بن عبدالرحمان قاضی به انحراف ضرار شهادت داد، از این‌رو سعید فرمان قتل وی را صادر کرد، اما ضرار به یحیی بن خالد برمکی پناه برد.
[۷] عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۳، ص۲۰۳.    
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۲، ص۳۲۸.    
[۹] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۳، ص۲۱۵.    
ضرار در حدود ۲۳۰ هـ
[۱۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۶، ص۲۱۰.    
در نود سالگی درگذشت.
[۱۱] ابن‌حزم، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، ص۲۴۹.    


ضرار آثار بسیاری از خود بر جای گذاشت که عبارت‌اند از:
التوحید المخلوق تناقض الحدیث الدعوة الدلالة علی حدث الاشیاء الرّد علی الملحدین المساواة الخرائط اثبات الرسل الرّد علی ارسطالیس فی الجواهر و الاعراض الدولتین اربع مسایل علی اهل الاهواء التحریش و الاغراء الجمعه الوعید المعروف و الشکر تفسیر القرآن الرّد علی الزنادقه العدو المصلح الفکر فی الله علی الواقفه (در پنج کتاب) کتاب علی المرجئة فی الشفاعة التشبیه اختلاف الاجزاء الرّد علی اصحاب الطبائع الرّد علی النصاری رسالة الصوفیین اختلاف الناس و اثبات الحجّه الرّد علی الخوارج القدر الاراده المعونة فی الخذلان الارزاق و الملک و الاجال و الاطفال المنقولین الاخبار الاسباب و العلم علی النبوة المنزلة بین المنزلتین کتاب علی الفضیلیه و المحکمة فی قولهم ان الناس علی الدین و ان ظهر منهم غیر الحقّ کتاب علی المرجئه فی الاسماء تاویل القرآن الحکمین آداب المتکلمین کتاب علی الازارقة و النجداد و المرجئه الرّد علی الواقفة و الجهمیة و الغیلانیه الرّد علی الرافضة و الحشویه الرّد علی من زعم انّ الانبیاء اختلف فی صفة الله عزوجل الرّد علی معمرفی قوله انّ محمداً ربّ الامامه الوصیه الرّد علی المغیریة و المنصوریة فی قولها ان الارض لا یخلو من نبی ابداً الرّد علی الحشویة فی قولها ان النبی اذا استغفر لانسان غفرله کتاب علی من زعم ان النبی ترک من الدین شیئاً و انه کان یعلم الغیب کتاب الی من بلغ من المسلمین الرّد علی المشبهه الرّد علی الملحدین الرّد علی اهل الملل و کتاب فی انّ الاسماء لا تقاس.
[۱۲] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۵.


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۳] ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۷۵.    
[۱۴] ابن‌عبدربه، احمد بن محمد، عقد الفرید، ج۸، ص۱۴۰.    
[۱۵] طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد، ص۳۷.    
[۱۶] طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد، ص۱۳۵.    
[۱۷] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۹، ص۱۳۳۶۶.
[۱۸] بیهقی، ابراهیم، المحاسن و المساوی، ص۲۳۳.    


۱. ↑ ابن‌حزم، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، ص۲۴۹.    
۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۵۴۴.    
۳. ↑ سیدمرتضی، سیدابوالقاسم علی بن حسین، رسائل المرتضی، ج۲، ص۱۸۲.    
۴. ↑ ابن‌ترکمانی، علی بن عثمان، الجوهر النقی، ج۳، ص۱۸۳.    
۵. ↑ حلبی، علی بن حسن، اشارة السبق، ص۱۷.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ اسلام، ج۱۶، ص۴۷۵.    
۷. ↑ عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۳، ص۲۰۳.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۲، ص۳۲۸.    
۹. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۳، ص۲۱۵.    
۱۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۶، ص۲۱۰.    
۱۱. ↑ ابن‌حزم، علی بن احمد، جمهرة انساب العرب، ص۲۴۹.    
۱۲. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۱۵.
۱۳. ↑ ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۷۵.    
۱۴. ↑ ابن‌عبدربه، احمد بن محمد، عقد الفرید، ج۸، ص۱۴۰.    
۱۵. ↑ طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد، ص۳۷.    
۱۶. ↑ طوسی، محمد بن حسن، الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد، ص۱۳۵.    
۱۷. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۹، ص۱۳۳۶۶.
۱۸. ↑ بیهقی، ابراهیم، المحاسن و المساوی، ص۲۳۳.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۰۹، برگرفته از مقاله «ابوعمرو ضرار بن عمرو غطفانی».


رده‌های این صفحه : جبریه | درگذشتگان سال 230 (قمری) | علمای معتزله | فقهای اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | مولفان قرن سوم
جعبه ابزار