صِدِّیق (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صِدِّيق:(كَانَ صِدِّيْقاً نَبِيّاً) «صِدِّيق» صيغه مبالغه از «
صدق» و به معناى كسى است كه بسيار راستگو است.
بعضى گفته‌اند: به معناى كسى است كه هرگز دروغ نمى‌گويد، و يا بالاتر از آن توانايى بر دروغ گفتن ندارد، چون در تمام عمر عادت به راستگویى كرده است. و نيز بعضى آن را به معناى كسى مى‌دانند كه عملش تصديق كننده سخن و اعتقاد او است، و نمونه كامل صداقت است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با صِدِّيق:
(وَ اذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَّبِيًّا) (در اين كتاب،
ابراهیم را ياد كن، كه او پيامبرى بسيار راستگو بود.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ظاهرا كلمه صديق مبالغه از صدق باشد، و صديق كسى را گويند كه در صدق مبالغه كند يعنى آن‌چه را كه انجام مى‌دهد مى‌گويد، و آن‌چه را كه مى‌گويد انجام مى‌دهد، ميان گفتار و كردارش تناقضى نباشد و ابراهيم (ع) چنين بود چون در محيطى كه يک‌پارچه، ثنى و بت‌پرست بودند دم از توحيد زد، با پدر و معاصرينش در افتاد، و با پادشاه بابل در افتاد، و خدايان دروغين را بشكست، و بر آن‌چه مى‌گفت مقاومت و ايستادگى مى‌نمود، تا آنجا كه در آتش افكنده شد و در آخر هم همان‌طور كه به پدرش وعده داده بود از همه كناره‌گيرى و اعتزال جست، و خداوند به پاداش اين استقامت
اسحاق و
یعقوب را به او ارزانى داشت و وعده‌هاى ديگرى هم كه خدا از موهبت‌هايش به وى داده بود درباره‌اش تنفيذ نمود.
بعضى
گفته‌اند: كلمه صديق مبالغه تصديق است، و معنايش اين است كه او مردى بود كثير التصديق نسبت به حق، هم به زبان تصديقش مى‌كرد و هم به عمل. اين معنا هر چند نزديک به همان معنايى است كه گذشت، و هر چند برگشت هر دو به يكى است، ليكن از جهت اينكه از فعل
مزيد فيه صیغه مبالغه به ندرت آمده، معنايى بعيد است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَالشُّهَدَاء عِندَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ) (كسانى كه به
خدا و پيامبرانش ايمان آوردند، آنها صديقان و شاهدان نزد پروردگارشانند؛ براى آنان است پاداش اعمال شان‌و نور ايمان‌شان؛ و كسانى كه
کافر شدند و
آیات ما را تكذيب كردند، آنها اهل دوزخند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از صديقين كسانى هستند كه ملكه صدق در گفتار و كردارشان سرايت كرده، در نتيجه آن‌چه مى‌گويند انجام هم مى‌دهند، و آن‌چه مى‌كنند مى‌گويند، شهدا عبارتند از كسانى كه گواهان اعمال مردم در روز قيامتند، نه كشته شدگان در راه خدا.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «صِدِّیق»، ص۳۳۱.
