صَرّ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَرّ (به فتح صاد) از
واژگان قرآن کریم به معنای بستن و گره‌زدن است.
صِرّ (به کسر صاد) به معنای سرمای شدید است.
صَرّه (به فتح صاد و راء مشدد) به جماعت منضم به هم، همچنین به صیحه و ضجه نیز معنا کرده‌اند.
مشتقات
صَرّ که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
یُصِرُّوا (به ضم یاء، کسر صاد و ضم راء مشدد) به معنای اصرار می‌کردند؛
اَصَرُّوا (به فتح الف، صاد و ضم راء مشدد) به معنای اصرار کردند؛
صِرٌّ (به کسر صاد و ضم راء مشدد) به معنای سرمای شدید؛
صَرَّةٍ (به فتح صاد و راء مشدد) به معنای صیحه زنان است.
صَرّ به معنی بستن و گره زدن است.
«صَرَّ الصُّرَّةَ و غیرها: شدها» کیسه را از آن
صره گویند که
پول در آن گره زده و بسته می‌شود.
در
مجمع البیان فرموده: به قولی اصرار ثبات است.
صِرّ (به کسر صاد) به معنای سرمای شدید است. به قول
راغب اصفهانی این معنا بدین‌علت است که در سرما گره شدن (یخ بستن) هست.
صَرّه (به فتح صاد و راء مشدد) جماعتی منضم به هم است، گوئی جمع شده و در یک ظرف قرار گرفته‌اند.
به معنی ضجّه و صیحه نیز آمده است.
طبرسی آن‌را صیحه شدید از قول جماعتی گفته است.
به مواردی از
صَرّ که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلی ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ)(و اصرار بر گناه، نمى‌ورزند، در حالى كه آگاه هستند.)
اصرار به گناه را از آن جهت اصرار گویند که گوئی گناه را به گناه، یا گناه را به خود بسته است.
(وَ کانُوا یُصِرُّونَ عَلَی الْحِنْثِ الْعَظِیمِ) «و بودند که به گناه بزرگ اصرار می‌کردند و از آن دست نمی‌کشیدند.»
(وَ اسْتَغْشَوْا ثِیابَهُمْ وَ اَصَرُّوا وَ اسْتَکْبَرُوا اسْتِکْباراً) «جامه‌هایشان را به سر کشیدند، در اعراض از
حق اصرار نمودند و خودپسندی عجیب کردند.»
(مَثَلُ ما یُنْفِقُونَ فِی هذِهِ الْحَیاةِ الدُّنْیا کَمَثَلِ رِیحٍ فِیها صِرٌّ اَصابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُوا اَنْفُسَهُمْ فَاَهْلَکَتْهُ) «حکایت آن‌چه
کفّار در این زندگی
انفاق می‌کنند، داستان بادی است که دارای سرمای شدیدی است، به کشت قومی ظالم رسید و آن را از بین برد.»
(فَاَقْبَلَتِ امْرَاَتُهُ فِی صَرَّةٍ فَصَکَّتْ وَجْهَها وَ قالَتْ عَجُوزٌ عَقِیمٌ) «زن
ابراهیم (علیه‌السّلام) صیحه زنان رو کرد و با تعجب به صورت خویش زد و گفت:
عجوزه نازا می‌زاید.»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صر»، ج۴، ص۱۲۱--۱۲۲.
