صنف (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صِنْف (به کسر صاد و سکون نون) از
واژگان نهج البلاغه به معنای قسم یا نوع است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به
مالک اشتر و .... از این واژه استفاده نموده است.
صِنْف به معنای قسم یا نوع آمده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خودش فرموده است:
«وَسَيَهْلِكُ فِيَّ صِنْفَانِ: مُحِبٌّ مُفْرِطٌ يَذْهَبُ بِهِ الْحُبُّ إِلَى غَيْرِ الْحَقِّ، وَمُبْغِضٌ مُفْرِطٌ يَذْهَبُ بِهِ الْبُغْضُ إِلَى غَيْرِ الْحَقِّ» «حتما درباره من دو قسم از مردم هلاک می‌شود یکی آن‌که در
محبت من
غلوّ کند و محبت من او را به غیر راه
حق برد و صفت خدائی به من نسبت بدهد، دیگری مبغض مفرط که عداوت من او را هلاک خواهد کرد.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه به مالک اشتر می‌نویسد:
«وَلاَ تَكُونَنَّ عَلَيْهِمْ سَبُعاً ضَارِياً تَغْتَنِمُ أَكْلَهُمْ فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ: إِمَّا أَخٌ لَكَ فِي الدِّينِ، وَإمّا نَظِيرٌ لَكَ فِي الْخَلْقِ» «به مردم
مصر مانند درنده‌ای مباش که خوردن آنها را غنیمت شماری، آنها دو گروه هستند. یا برادر دینی تو (
مسلمان) و یا
اهل ذمّه و هم نوع تو هستند.»
این ماده شش بار در «
نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«فَالنَّاسُ عَلَى أَرْبَعَةِ أَصْنَاف: مِنْهُمْ مَنْ لاَ يَمْنَعُهُ الفَسَادَ في الاَْرْضِ إِلاَّ مَهَانَةُ نَفْسِهِ، وَكَلاَلَةُ حَدِّهِ» (در چنين شرايطى مردم چهار گروهند: عدّه‌اى اگر دست به
فساد نمى‌زنند به خاطر اين است كه: روحشان ناتوان و شمشيرشان كُند است.)
«الْمُنْشِىءُ أصْنَافَ الاَْشْيَاءِ بِلاَ رَوِيَّةِ فِكْر آلَ إِلَيْهَا» (موجودات مختلف را بدون احتياج به
تفکّر و انديشه)
«وَأَصْنَافِ أَسْنَاخِهَا وَأَجْنَاسِهَا» (و تمامى انواع گوناگون آنها، هم آنها كه كم هوشند و هم آنها كه زيرَكند.)
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صنف»، ج۲، ص۶۴۹.
